Batalia o podwyżki uposażeń i inne należności w 2023 r. w resortach mundurowych wkracza w decydującą fazę. Wielu funkcjonariuszy i żołnierzy zastanawia się, kiedy odejść ze służby oraz jakie mogą być podwyżki, by załapać się na najbliższą waloryzację emerytur. Wskazówką może być niedawno podpisane porozumienie z Krajową Administracją Skarbową, zgodnie z którym funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej otrzymają w przyszłym roku 700 zł podwyżkę. Na znacznie wyższą rekompensatę dorównującą tegorocznej inflacji oraz wprowadzenia innych dodatków oczekują związkowcy w Policji. Ponadto urealnienia zarobków pracowników wojska domaga się także NSZZ „Solidarność”. Na razie zadowoleni mogą być żołnierze zawodowi, którym niedawno szef MON prawie trzykrotnie podwyższył w tym roku wydatki na nagrody.
Jak już informowaliśmy, porozumienie z 21 września br. z ministrem finansów i szefem Krajowej Administracji Skarbowej obejmujące modernizację KAS w latach 2023-2025 podpisało siedem związków zawodowych, poza NSZZ „Solidarność” skarbowców W ocenie tego ostatniego związku, w projekcie budżetu państwa na 2023 rok brakuje środków na modernizację KAS, w tym również obejmujące lata 2024-2025. Na ten cel przewidziano ok. 3 mld zł, w tym 1,7 mld zł na wynagrodzenia. Pomimo braku akceptacji wszystkich związkowców, załagodzony został trwający od dłuższego czasu spór kierownictwa skarbówki z pracownikami i funkcjonariuszami na tle niskich wynagrodzeń i zaległości w ich wypłatach.
Wyrównanie za ten rok i zapisy zabezpieczające skarbowców
Należy przypomnieć, że pracownicy i funkcjonariusze KAS nie skorzystali w tym roku ze znaczących podwyżek, jak w innych służbach mundurowych ( średnio po ok. 678 zł brutto, z nagrodą roczną, i tylko u żołnierzy była ona zróżnicowana, od 450 zł dla szeregowych do 920 zł dla generałów ). W przypadku celników była to podwyżka tylko o 4,4 proc. jak pozostałych pracowników budżetowych, średnio o 373,30 zł. Jednocześnie podwyższono o 0,207 ( do 3,597) wskaźnik wielokrotności kwoty bazowej, który dla Służby Celno-Skarbowej wynosi 1803,16 zł (dla żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy pozostałych służb mundurowych -1614,69 zł ). W rezultacie średnie wynagrodzenie w SCS wynosi 6486 zł, a żołnierzy zawodowych, policjantów i pograniczników – 6830 zł brutto, przy wskaźniku 4,3.
Według podpisanego w KAS porozumienia, w 2023 roku mają nastąpić podwyżki miesięcznych wynagrodzeń m.in:
• dla członków korpusu służby cywilnej o 759,60 zł;
• dla funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej o 699,90 zł.
Te 700 zł w przypadku funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej stanowi wzrost o 10,8 proc. przy przewidywanej inflacji zapisanej w przyszłorocznym projekcie ustawy budżetowej na poziomie 9,8 proc. W ocenie wielu ekonomistów jest to mało realne, ale w porozumieniu jest zapis , iż gdy inflacja będzie wyższa niż podwyżki, to związkowcy mogą domagać się więcej i protestować. Ponadto w porozumieniu zagwarantowano funkcjonariuszom SCS w latach 2024-2025 podwyżki po ok. 500 zł brutto.
Tonowane oczekiwania policyjnych związkowców
W projekcie ustawy budżetowej na 2013 r. zaproponowano podwyżkę wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej, w tym służb mundurowych o 7,8 proc. Zdaniem Zarządu Głównego NSZZ Policji, zaproponowana przez rząd waloryzacja uposażeń w 2023 roku w obliczu waloryzacji emerytur na poziomie prawie 13 proc. jest nie do zaakceptowania. W tej sytuacji wielu policjantów, a także żołnierzy zastanawia się czy nie warto odejść ze służb mundurowych do końca stycznia 2023, by załapać się na waloryzację marcową. Pod warunkiem, że podwyżka będzie od stycznia. Jednak coraz głośniej mówi się, że podwyżka może być od kwietnia przy wyższej jednocześnie waloryzacji i przy skróconym do 9 miesięcy rok. Dla rządzących najlepiej, gdyby wypłata z wyrównaniem nastąpiła bliżej miesiąc wyborczego, oczywiście z wyrównaniem.
Policyjny związek uważa, że postulat Forum Związków Zawodowych oraz pozostałych reprezentatywnych centrali związkowych o waloryzacji na poziomie 20 proc. jest właściwy, biorąc pod uwagę najwyższą inflację w historii, która przekracza obecnie 16 proc. Niezadowolenie wśród pośród szeregowych funkcjonariuszy budzą zwłaszcza wysokie dodatki dla funkcjonariuszy Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości w miesięcznej wysokości nie niższej niż 70 proc. i nie wyższej niż 130 proc. przeciętnego uposażenia policjantów.
Ponadto, związkowcy oczekują odpowiedniej rekompensaty dla policjantów, którzy nie ukończyli jeszcze 26 lat. Jak ocenił obecny na tym mł. insp. Andrzej Szary, wiceprzewodniczący ZG NSZZP, chodzi o ok. 6,5 tysiąca osób, którzy korzystają oni z przywileju podatkowego, co oznacza że są zwolnieni z podatku dochodowego od osób fizycznych. Istnieje bowiem obawa, że wielu z nich po przekroczeniu tego wieku odejdzie ze służby. Na razie jednak, policja nie przewiduje żadnego wyrównania.
Zresztą lista spraw „do załatwienia” w Policji jest długa i związana głównie z finansami, o czym świadczy opublikowane na stronie NSZZP stanowisko ws. rozbieżności. Chodzi m.in. o świadczenie motywacyjne. W ocenie związkowców powinien obejmować również mundurowych, z wysługą między 15 a 25 lat. W tym roku uprawnionych do odejścia na emeryturę jest ok. 17 tysięcy policjantów, którzy służą od 16 do 20 lat. A tych między 11 a 15 lat jest jeszcze więcej, bo ok. 20 tysięcy. NSZZ Policjantów ostrzega, że jeśli nie zadba się o te grupy, to może dojść do kryzysu kadrowego w tej formacji.
MSWiA proponuje dodatek stażowy przeznaczony dla funkcjonariuszy w przedziale 15 – 35 lat służby, który nie będzie on wpływał na wzrost emerytury. Ma on kształtować się na poziomie od 168 zł po 15 lat służby do 763 zł po 35 latach służby. W ocenie ZG NSZZP, ta propozycja jest niezadawalająca, bo kto będzie chciał służyć tak długo dla tak niskiego dodatku.
Bardziej znaczącym elementem motywacyjnym do dłuższej służby jest tzw. dodatek progresywny, który mógłby być uzupełnieniem waloryzacji nie niższej niż 20 proc.. Ma to być rozwiązanie systemowe, które – w ocenie związkowców – jest elementem ścieżki kariery zawodowej oraz ma stworzyć stabilność finansową dla jednostek Policji. Służby finansowe MSWiA wyliczyły koszt tego dodatku na 1,4 mld zł. Obecnie średnia wysokość dodatku służbowego w Policji kształtuje się na poziomie 431 zł, natomiast funkcyjnego – 1215 zł.
Mundurowi ze służb MSWiA oczekują również zmian w nadgodzinach dla funkcyjnych, a dokładnie opłacania ich, gdyż obecne rozwiązania mają dyskryminować policjantów na niższych stanowiskach kierowniczych, jak np. kierownicy posterunków, ogniw czy rewirów. Minister miał im zaproponować ustanowienie minimalnych limitów dodatków dla „funkcyjnych”. NSZZ Policjantów zaproponował dodatek terenowy, który obecnie wynosi 1 proc. 1 proc. kwoty bazowej (ok. 17 złotych), a miałby wzrosnąć do 6 proc. (ok. 100 złotych). Jednak MSWiA po wstępnej woli rozwiązania tego problemu, obecnie wycofuje się z tego rozwiązania.
Dla policyjnych związkowców kluczowe są dwie sprawy: waloryzacja i dodatek progresywny. Od tego wielu funkcjonariuszy uzależnia pozostanie lub odejście ze służby, bowiem etos powinien być budowany na odpowiednio wysokim uposażeniu. Dlatego dalsze działania będą uzależnione od wdrożenia rozwiązań uzupełniających przyszłoroczną waloryzację uposażeń mundurowych do poziomu realnej inflacji w roku 2022. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami związkowcy zamierzają skorzystać z procedury zawartej w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, co może grozić – w ostateczności – powtórzeniem protestu z 2018 roku.
Pracownicy wojska czekają na podwyżki i uaktualnienie tabel zaszeregowania
Wyższej waloryzacji oraz uaktualnienia tabel zaszeregowania oczekują z kolei związkowcy zrzeszający pracowników wojska. Niedawno opublikowaliśmy wymianę korespondencji między Zarządem Głównym NSZZ Pracowników Wojska a wicepremierem i ministrem obrony narodowej Mariuszem Błaszczakiem oraz pełnomocnikiem MON ds. współpracy ze związkami zawodowymi. Związkowców niepokoi, że wśród grup społecznych, którym trzeba pomóc i podnieść wynagrodzenia, by mieli za co żyć nie pojawiła się informacja o pracownikach wojska. Przypomniano, że do tej pory nie rozwiązano problemu tzw. tabel zaszeregowania zgodnie z PUZB (Ponadzakładowy Układ Zbiorowy Pracy), według którego naliczane jest wynagrodzenie pracownika wojska na każdym stanowisku. Ten dokument z 1998 roku nie odpowiada obecnym standardom i specyfice resortu ON np. w celu dostosowania poszczególnych stanowisk do odpowiedniej kategorii zaszeregowania (wartościowanie stanowisk pracy).
Z podobnym przekazem do wicepremiera i ministra obrony narodowej oraz pełnomocnika MON ds. współpracy ze związkami zawodowymi wystąpiła NSZZ Solidarność Pracowników Cywilnych MON Centrum Szkolenia Logistyki. W związku z projektem budżetu państwa i zapowiadanymi podwyżkami o 7,8 proc. związkowcy oczekują wzrostu wynagrodzeń pracowników wojska o co najmniej 800 zł brutto na etat, czyli o 20 proc. Tym bardziej, że ponad 90 proc. pracowników wojska otrzymuje wynagrodzenia w przedziale 2800 – 3500 zł „. Jako pracownicy czujemy się gorsi od naszych kolegów żołnierzy zawodowych, których wspieramy swoją pracą, niejednokrotnie wykonując zadania o wysokim priorytecie dla obronności kraju” – napisał Zarząd Komitetu Międzyzakładowego NSZZ „Solidarność” Pracowników Cywilnych MON, w piśmie sygnowanym przez przewodniczącego Jana Szymańskiego.
Związkowcy zwrócili uwagę, że brakuje prawnego uregulowania stawek zasadniczych pracownikom, którzy nie mieszczą się już w przestarzałych tabelach nieadekwatnych do obecnych potrzeb. Zaproponowali też ujednolicenie i wprowadzenie wzorcowego regulamin premiowania dla pracowników resortu obrony narodowej, który będzie wykładnią dla pracodawców. Zaproponowano ujednolicenie wypłaty premii regulaminowej dla całego resortu ON w wysokości 5 proc. dla każdego pracownika, a ci których premia przekracza 5 proc. – przeniesienie różnicy nadwyżki do podstawy płacy zasadniczej. Pracownicy resortu ON często bowiem wskazują na brak sprawiedliwości społecznej podczas podziałów premii i nagród.
202 miliony na nagrody dla żołnierzy
Na razie nie wiadomo w jakiej wysokości będą podwyżki uposażeń żołnierzy zawodowych w 2023 r. Czy w średniej wysokości j 7,8 proc. jak wszystkich pracowników sfery budżetowej czy może więcej i podążą w kierunku wynagrodzeń wynegocjowanych w służbach MSWIA? Na razie na osłodę szykują się wysokie premie dla kadry zawodowej WP. Niespodziewanie, szef MON w decyzji nr 143 z 22 września, która została opublikowana następnego dnia w Dzienniku Urzędowym MON zwiększył limit wydatków na nagrody do 202 mln 564 tys. zł . To już trzecia taka decyzja, bo w pierwotnej decyzji budżetowej z 14 lutego br. ten limit wyniósł niecałe 70 mln zł, a pod koniec lipca br. limit na nagrody podwyższono do ponad 80 mln zł. To prawie trzykrotny wzrost.
W decyzji nie podano jak mają być dzielone nagrody, ale jak wynika z dotychczasowych regulacji, to mają one charakter uznaniowy. Zgodnie z art. 443 ustawy z 11 marca br. o obronie Ojczyzny, „nagrody uznaniowe przysługują w szczególności w związku z przejawianiem inicjatywy w służbie albo wykonywaniem zadań służbowych wymagających szczególnie dużego nakładu pracy, w tym poza określonym czasem służby, w skróconych terminach lub warunkach szczególnie utrudnionych„. Na razie brakuje nowych przepisów wykonawczych, ale obowiązuje nadal rozporządzenie MON z z 29 maja 2014 r. w sprawie trybu przyznawania nagród uznaniowych i zapomóg żołnierzom zawodowym.
Miejmy nadzieję, że zanim skończy się ten rok z rekordowym podziałem nagród dla żołnierzy zawodowych, zostaną wdrożone nowe przepisy wykonawcze. Na razie zostało opublikowane jedynie rozporządzenie MON z 23 sierpnia br. w sprawie nagród i zapomóg żołnierzy innych niż żołnierze zawodowi. wykonawczych.
Wysokie nagrody dla żołnierzy zawodowych, które mogą być wypłacone najpóźniej do początku grudnia w 2022 r. mogą świadczyć o tym, że podwyżka uposażeń może nastąpić nieco później, np. od kwietnia 2023 r. Innymi słowy, albo waloryzacja uposażeń albo emerytur. Ma to zatrzymać mundurowych w służbie i przyczynić się do wzrostu liczebności sił zbrojnych w kierunku armii trzystu tysięcznej.
