Połowa świata nie ma praktycznie nic, a 1 proc. najbogatszych posiada 38 proc. światowego bogactwa. Skala nierówności w Polsce i na świecie jest spektakularna, a COVID-19 tylko je pogłębił – to główne wnioski z raportu World Inequality Report 2022 na temat światowych nierówności dochodowych i majątkowych.
W ostatnich dniach został opublikowany World Inequality Report 2022 będący chyba najobszerniejszą coroczną publikacją traktującą o nierównościach dochodowych i majątkowych na świecie.
Dwiema podstawowymi wielkościami, którymi operują autorzy raportu, są dochód narodowy i bogactwo narodowe. Dochody dzielą się z kolei na dwa strumienie: dochody pochodzące z pracy oraz dochody pochodzące z bogactwa (kapitału). Bogactwo narodowe stanowi zaś sumę majątków osób fizycznych. Zasób ten jest wynikiem akumulacji kapitału. Szacuje się, że globalny dochód w 2021 r. wyniósł 86 bln EUR (122 bln USD), globalny majątek był natomiast sześciokrotnie większy i został oszacowany na 510 bln EUR.
W raporcie wyodrębniono trzy podstawowe grupy: dolne 50 proc. – najbiedniejsza połowa świata licząca 2,5 mld dorosłych, średnie 40 proc. – “klasa średnia” będąca lepiej usytuowana niż najbiedniejsza połowa, ale gorzej niż górne 10 proc. licząca 2 mld osób oraz wspomniane górne 10 proc. osiągające najwyższe dochody i posiadające największe majątki reprezentowane przed 517 mln dorosłych.
Wszędzie w artykule jeśli jest mowa o euro, to znaczy euro wyrażone w parytecie siły nabywczej (PPP), ułatwiającym porównywania międzynarodowe.
Średni globalny dochód na osobę dorosłą wyniósł w 2021 r. 16 700 euro, co daje 1 390 euro miesięcznie (odpowiednio 23 380 dolarów rocznie i 1 950 dolarów miesięcznie). Średni majątek netto oszacowano na 98 600 euro (139 000 dolarów).
Tyle średnie. W rzeczywistości dolne 50 proc. populacji otrzymuje jedynie 8 proc. wartości globalnej dochodów, podczas gdy do 10 proc. najbogatszych trafia 52 proc. dochodów, z czego 1 proc. najbogatszych otrzymuje aż 19 proc. Takie dysproporcje mają swoje przełożenie na wielkość majątków i tak najbiedniejsza połowa świata posiada jedynie 2 proc. bogactwa światowego, 10 proc. najbogatszych zaś 76 proc., z czego 1 proc. najbogatszych posiada 38 proc. majątku światowego.
Nierówności w Polsce
Według autorów raportu średni dochód narodowy dorosłej populacji w Polsce wynosi 26 600 euro (lub 68 950 złotych). Dolne 50 proc. zarabia 10 400 euro (26 850 złotych), mając 19,5 proc. udziału w sumie dochodów, górne 10% zarabia średnio 10 razy więcej – 100 400 euro (260 260 złotych), co daje prawie 38 proc. udziału w sumie dochodów. Nierówność dochodów w Polsce jak na kraj europejski jest stosunkowo wysoka: udział górnych 10 proc. jest podobny do tego w Niemczech, ale znacznie wyższy niż w innych krajach sąsiednich.
Polska jest bardzo dobrym przykładem zmian, jakie nastąpiły w wyniku reform gospodarczych po upadku bloku wschodniego. Podobnie jak w krajach regionu po 1990 nastąpił znaczny wzrost nierówności dochodowych, co zobrazowano na poniższym wykresie.
