Ukraińcy uciekający przed wojną do Polski nie będą jednak zwolnieni z podatku od spadków i darowizn – wynika ze specustawy.
W sobotę parlament zakończył pracę nad ustawą z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (tzw. spec ustawa). Tego samego dnia podpisał ją prezydent i opublikowano ją w Dzienniku Ustaw pod poz. 583. Większość przepisów już obowiązuje, bo weszły w życie z dniem ogłoszenia. Co więcej, mają one zastosowanie wstecz od 24 lutego 2022 r.
Od spadków i darowizn
Początkowo w projekcie specustawy założono, że uchodźcy przybyli z Ukrainy do Polski skorzystają ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn w odniesieniu do darowizn otrzymanych od 24 lutego 2022 r. do 30 grudnia 2022 r.
Potem jednak, w trakcie prac w sejmowej komisji administracji i spraw wewnętrznych zwolnienie to zostało wykreślone. Stało się tak z inicjatywy samorządów, które początkowo opowiadały się za tym rozwiązaniem, ale ostatecznie uznały, że może być ono wykorzystywane do nadużyć (zwłaszcza w odniesieniu do przekazywanych w darowiźnie nieruchomości).
– Może to być sposób na pranie brudnych pieniędzy – mówił podczas posiedzenia komisji Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich. Dodał, że może to być także sprzeczne z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa, ponieważ uchodźcy byliby objęci korzystniejszymi zasadami niż Polacy.
Na skreślenie tego przepisu zgodził się też przedstawiciel strony rządowej.
Bez PIT…
Pozostałe propozycje podatkowe pozostały bez zmian. Oznacza to, że przybywający z Ukrainy do Polski nie zapłacą tu PIT od świadczeń przekazywanych im przez obywateli i firmy za okres od 24 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. Chodzi o takie świadczenia, jak np.: udostępnienie mieszkania, zapewnienie żywności, sfinansowanie leczenia, opłacenie nauki i kursów pozwalających na zmianę kwalifikacji zawodowych.
…za to kosztem
Parlament nie wprowadził też zmian w rozwiązaniach dla firm (podatników PIT i CIT). Chodzi o możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu darowizn towarów i usług przekazanych i świadczonych „na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy”.
Warunkiem będzie przekazanie ich:
■ organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1057 ze zm.) lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy,
■ jednostkom samorządu terytorialnego,
■ Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
■ podmiotom wykonującym na terytorium Polski lub Ukrainy działalność leczniczą lub z zakresu ratownictwa medycznego.
Przepis ten będzie miał zastosowanie do darowizn i świadczeń przekazanych i zrealizowanych w okresie od 24 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.
Z kolei podmioty (podatnicy PIT i CIT), które otrzymają lub już otrzymały darowizny dla Ukraińców (np. podmioty lecznicze), nie będą zaliczać ich do przychodów.
0 proc. VAT
Niezależnie od uchwalonej specustawy obowiązują już zmiany dotyczące VAT. Do 30 czerwca darowizny dla uchodźców oraz walczących w Ukrainie, przekazane za pośrednictwem określonych organizacji, będą z 0 proc. VAT. Wynika to z nowelizacji z 3 marca 2022 r. rozporządzenia w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę VAT, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. poz. 531).
Zerowa stawka ma zastosowanie tylko dla darowizn i nieodpłatnych świadczeń na rzecz organizacji określonych w rozporządzeniu, czyli:
■ Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
■ podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 711 ze zm.) oraz
■ jednostek samorządu terytorialnego.
Na liście tej nie ma organizacji pozarządowych. To spowodowało duży sprzeciw i niepokój.
– Brak zerowej stawki VAT oznacza finansową katastrofę dla organizacji pozarządowych, które od początku wojny w Ukrainie niosą pomoc – mówi Maja Rezanko-Zielińska z Ogólnopolskiej Fundacji Doradców Podatkowych. Wyjaśnia, że w praktyce oznacza to, że np. od dostaw leków czy żywności przekazanych na tereny objęte wojną przedsiębiorcy i organizacje będące podatnikami VAT będą musieli zapłacić podatek od towarów i usług.
