F-15EX dla Polski? Szybszy, większy i silniejszy. Czy warto kupić te samoloty?

Polskie Siły Powietrzne poszukują obecnie samolotów, które mogłyby uzupełnić flotę zakupionych już F-16, F-35 oraz FA-50. Tajemnicą nie jest, że w zasadzie liczą się trzy opcje. Możemy zakupić więcej samolotów F-35. W grę wchodzi także nowy typ. Tutaj pod uwagę brany jest amerykański F-15EX oraz europejski Eurofighter. Każda maszyna ma inne zalety. Jakie argumenty przemawiają za zakupem F-15EX?

Czy F-15EX jest maszyną, którą powinniśmy zakupić?

Obecnie w Siłach Powietrznych służy kilka typów myśliwców. Mamy kilkanaście pamiętających jeszcze czasy komunizmu SU-22M4 czy 14 myśliwców MiG-29. Te pierwsze powinny w tym roku zakończyć swoją służbę na polskim niebie, a odejście na zasłużoną emeryturę MiG-ów to prawdopodobnie kwestia kilku lat. Nasze Siły Powietrzne opierać się będą za kilka lat na trzech podstawowych typach maszyn. To zakupione w 2003 roku 48 myśliwców F-16, 32 F-35 oraz 48 FA-50.

Samoloty F-16 prezentują obecnie wariant Block 52+, ale przejść one mają w najbliższych latach modernizację do standardu Viper. Jeśli zaś chodzi o F-35, to maszyny zamówiliśmy w 2020 roku. W Siłach Powietrznych mamy już cztery sztuki, choć na razie wszystkie znajdują się w USA i służą do szkolenia naszych pierwszych pilotów. W końcu są także lekkie samoloty szkolno-bojowe FA-50 (w tym 12 w wariancie FA-50GF i 36 FA-50PL). Z zamówionych 48 sztuk posiadamy już 12. W ciągu najbliższych 5 lat wszystkie FA-50 i F-35 zostaną dostarczone do kraju.

Będziemy więc dysponować 128 wielozadaniowymi samolotami bojowymi, choć uczciwie należy dodać, że w przypadku samolotów FA-50 (szczególnie w wariancie GF) określenie bojowy budzi słuszne kontrowersje. Nawet jednak gdyby uznać, że są to maszyny, które gwarantują odpowiednie zdolności, to brakuje nad jeszcze dwóch eskadr, czyli 32 myśliwców. Od wielu lat przedstawiciele wojska twierdzą, że potrzeby naszego kraju określono właśnie na 160 wielozadaniowych myśliwców bojowych (czyli 10 eskadr).

Luka musi być zapełniona, lecz otwarte pozostaje pytanie o to, jaki typ maszyny uzupełni eksploatowane już przez nasze Siły Powietrzne. Najczęściej wspomina się o trzech opcjach. Pierwszą z nich jest zakup dodatkowych 32 samolotów F-35 od Lockheed Martin. Rozwiązanie to jest logiczne, ponieważ pierwsze dwie eskadry już zakupiliśmy. Inną opcją jest europejski Eurofighter. Tutaj mocną stroną samolotu ma być krótki czas oczekiwania i duże zaangażowanie polskiego przemysłu lotniczego.

Trzecią najbardziej prawdopodobną opcją jest samolot F-15EX od koncernu Boeing. Historia konstrukcji sięga lat 60. XX wieku, ale najnowsza wersja nadal spełniać ma wymagania współczesnego pola walki. Na jej zakup zdecydowały się Stany Zjednoczone oraz Izrael. Zdaniem wielu, samolot ten doskonale uzupełni już posiadane przez Polskę samoloty F-16 oraz F-35. Przyjrzyjmy się argumentom przemawiającym za zakupem akurat tej maszyny.

Kultowy F-15 w nowej odsłonie, czyli F-15EX

Fanom lotnictwa tej konstrukcji przedstawiać nie trzeba. Niewiele lata dziś na niebie maszyn, które można określić mianem kultowych, lecz F-15 z pewnością do nich należy. Doświadczenia walk w Wietnamie skłoniły Amerykanów do opracowania samolotu, który mógłby rywalizować z rosyjskimi MiGami. Nowa maszyna miała łączyć w sobie możliwie wysokie osiągi oraz niskie koszty. Maszyna okazała się bardzo udaną konstrukcją.

Choć grono użytkowników nie jest zbyt duże, z pewnością nie można powiedzieć, że są to biedne kraje z kiepskimi siłami powietrznymi. Obecnie samolot eksploatują wojskowi z USA, Japonii, Korei Południowej, Singapuru, Arabii Saudyjskiej, Kataru oraz Izraela. Mówimy więc o krajach, które dysponują nowoczesnymi Siłami Powietrznymi. Na zakup najnowszego wariantu, czyli F-15EX Eagle II zdecydowali się już Izraelczycy, co samo w sobie powinno być znakiem, że maszyna nadal nadaje się na współczesne pole walki.

Czy F-15EX przyda się także Polsce? O powody, dla których Polska powinna zakupić akurat te samoloty, zapytaliśmy Roberta Novotnego, bardzo doświadczonego pilota, pracującego dziś nad rozwojem F-15EX. Co sprawia, że to konstrukcja Boeing sprawdzi się najlepiej? Jak zauważa pilot, Polska rozwija dziś siły powietrzne i buduje pozycję regionalnego lidera. F-15EX doskonale uzupełniłby posiadane F-35 oraz F-16.

Trudno się z tą tezą nie zgodzić, ponieważ F-15EX to maszyna większa, cięższa oraz dysponująca mocniejszymi silnikami od F-35, F-16 czy Eurofightera. Każdy z dwóch silników F110-GE-129 wytwarza ciąg 76 kN (131 kN z dopalaczem), co pozwala na osiągnięcie prędkości Mach 2.5. To także najwyższa wartość spośród omawianych konstrukcji. Zaletą jest także wysokość, jaką może osiągać maszyna. Ta wynosi aż 60000 ft.

Polsce potrzeba myśliwego. Samolotu, który pozwoli wywalczyć prewagę w powietrzu

Aby dokonać poprawnego wyboru maszyny dla Sił Powietrznych, należy dobrze zdefiniować zadania, jakie ma realizować. Wojsko od lat sugeruje, że potrzebna nam jest maszyna, która byłaby zdolna do wywalczania przewagi powietrznej. To specyficzne zadanie, które realizują zwykle dwusilnikowe maszyny. Im wyżej i szybciej leci dana maszyna, tym większą energię nadaje pociskowi. To z kolei przekłada się na jego zasięg.

Te cechy sprawiają, że mimo braku zdolności stealth, wielu ekspertów skłania się ku zakupowi Eurofightera lub właśnie F-15EX. Jak zauważa Novotny, F-15EX to maszyna, która idealnie wpisuje się w potrzeby Sił Powietrznych. Jak dodaje pilot, nie należy zapominać, że to maszyna wielozadaniowa, która może z powodzeniem realizować szereg innych zadań. Mógłby realizować zadania związane z obroną powietrzną naszego kraju.

F-15EX jest prawdziwą ciężarówką do przenoszenia uzbrojenia. Jak zaznacza Novotny, myśliwiec może przenosić na raz aż 12 pocisków powietrze-powietrze. Te w połączeniu z radarem APG-82v1 daje pilotom przewagę nad większością przeciwników. Samolot może wykrywać przeciwników szybciej i dysponuje większą liczbą pocisków. Sprawdzi się także do ataków przy pomocy pocisków manewrujących, ponieważ każdy F-15EX może wziąć z sobą kilka pocisków JASSM, które są już na wyposażeniu Sił Powietrznych.

Jak wiemy z wywiadów z gen. Nowakiem z Inspektoratu Sił Powietrznych, piloci z zainteresowaniem patrzą także na Eurofighter, ponieważ maszyna ta może przenosić pocisk Meteor od MBDA. To doskonała rakieta o zasięgu przekraczającym 200 km. Zapytaliśmy więc o możliwość integracji myśliwca F-15EX z tą bronią.

Przewagą F-15EX nad innymi myśliwcami jest możliwość przenoszenia pocisków hipersonicznych. Duża masa sprawia, że zwykle w roli ich nosicieli widzimy bombowce. Gdyby w przyszłości Polsce udało się pozyskać pociski hipersoniczne z USA, to właśnie F-15EX mogłyby służyć jako ich nosiciele.

F-15EX to maszyna naszpikowana nowoczesną elektroniką

Choć z wyglądu F-15EX może przypominać swoich przodków sprzed kilkudziesięciu lat, to jest to zupełnie nowa maszyna. Jak przekonują eksperci Boeinga, system walki elektronicznej EPAWSS redefiniuje możliwości ciężkiego myśliwca na polu walki — F-15EX może nadal przenosić duże ilości uzbrojenia, wykonując zadania w zasięgu obrony powietrznej przeciwnika. EPAWSS to pasywno-aktywny system zakłócania elektronicznego, ostrzegania i przeciwdziałania zagrożeniom. Został opracowany przez BAE Systems.

Radar AESA trzeciej generacji APG-82v1 pozwala „widzieć dalej” niż przeciwnik, co ułatwia wywalczanie przewagi w powietrzu.cyfrowy system kontroli lotu fly-by-wire; „glass cockpit” oparty o duży, konfigurowalny ekran oraz dwumiejscowa konfiguracja wpływają przede wszystkim na świadomość sytuacyjną i możliwości dowodzenia na polu walki, ale także umożliwiają płynną współpracę z platformami bezzałogowymi.

F-15EX opracowano w oparciu o najnowsze zdobycze inżynierii cyfrowej i materiałowej. Trzeba powiedzieć to jasno — nie jestem on samolotem 5. generacji. Warto jednak pamiętać, że nowsze maszyny kolejnej generacji mają liczne wady. Myśliwce wykonane w technologii stealth mają swoje ograniczenia związane z kształtem maszyny, podwieszaniem uzbrojenia i specjalnymi powłokami poszycia kadłuba, które są trudne w utrzymaniu.

Maszyny nadal są używane w i sprawdzają się na współczesnym polu walki. Swojej wartości F-15 dowiodły w kwietniu 2024 roku, gdy zestrzeliły dużą część pocisków manewrujących i dronów, które w kierunku Izraela posłał Iran. Dodatkowo maszyna nadal ewoluuje. Obecnie trwają prace nad ulepszeniem systemu walki elektronicznej, wzmocnieniem radaru czy integracją automatycznego systemu unikania kolizji z ziemią (AGCAS).

Czy F-15EX dla Polski to dobry pomysł?

Do najczęstszych zarzutów adresowanych do zwolenników zakupu samolotów F-15EX należy brak unifikacji naszej floty. Posiadamy już samoloty F-16 czy F-35. Czy nie lepiej będzie pójść w zakupy większej liczby tych maszyn? Zdaniem Novotnego samolot jest idealnym uzupełnieniem. Jak zauważa były pilot, Stany Zjednoczone, Korea Południowa, Japonia, Singapur czy Izrael to państwa, które użytkują obecnie miks samolotów F-35, F-16 oraz F-15. Gdyby samoloty nie były wartością dodaną, to kraje te zdecydowałyby się na większą unifikację swojej floty powietrznej. Jedną z największych zalet samolotów F-15EX ma być bardzo duży resurs wynoszący imponujące 20 tys. godzin lotu. W przypadku innych maszyn to przeważnie ponad 2 razy mniej. Ta cecha ma sprawiać, że maszyna może okazać się nie tylko skuteczna, ale także opłacalna.