Pod koniec tygodnia premier Mateusz Morawiecki podjął decyzję o blokadzie w budżetówce do końca tego roku środków na dodatkowe wynagrodzenia, uposażenia i nagrody roczne, a odzyskane w ten sposób pieniądze mają być przeznaczone na walkę z koronowirusem i zakup szczepionek. Czy należy się zatem pożegnać z tegoroczną „trzynastką” oraz nagrodami uznaniowymi w służbach mundurowych? Niekoniecznie.
O decyzji premiera poinformował Tadeusz Kosiński, minister finansów i polityki regionalnej w piśmie z 26 listopada br. rozesłanym do szefów resortów i urzędów centralnych. W tym dokumencie dostępnym w internecie mowa jest o zablokowaniu planowanych wydatków budżetu państwa na 2020 rok. Ustalono, że powinna ona dotyczyć w „szczególności planowanych wydatków wraz z pochodnymi na: wynagrodzenia osobowe, uposażenia, dodatkowe wynagrodzenie roczne, dodatkowe uposażenia roczne, nagrody roczne”. Zaoszczędzone środki mają być przeznaczone m.in. na zakup szczepionki i przeprowadzenie procesu szczepień, a także na wsparcie przedsiębiorstw, które w związku z nowymi zasadami bezpieczeństwa i obostrzeniami sanitarnymi znalazły się w trudnej sytuacji.
Tajemnicze koszty szczepień
Do tej pory rząd nie ujawnił jakie będą koszty przeprowadzenia operacji szczepień, które są zaplanowane najwcześniej w pierwszym kwartale 2021 r. Będzie to już nowy rok budżetowy i nowy limit wydatków. Gromadzenie pieniędzy już teraz świadczy o tym, że wchodzimy w okres zaciskania pasa i szukania środków na realizację pierwszego etapu szczepień. Dawki mają pochodzić nie tylko od koncernu Pfizer i BioNTech, ale także od ośmiu innych firm, które również bardzo intensywnie pracują nad szczepionką. Jest to możliwe dzięki temu, że w sierpniu Polska przystąpiła do unijnego porozumienia w sprawie szczepionek przeciwko SARS-CoV-2. Inna sprawa, ilu Polaków będzie chciało się zaszczepić, zwłaszcza że w przypadku medykamentu Pfizer i BioNTech konieczne jest przyjęcie dwóch dawek w odstępie trzech tygodni, aby uzyskać 90-procentową odporność. W dodatku, według badania UCE RESEARCH i SYNO Poland, tylko czterech na dziesięciu Polaków zamierza zaszczepić się przeciwko COVID-19 w momencie dostępności preparatu. Przeciwników tego rozwiązania jest tylko o ponad 2 proc. mniej. Większość mężczyzn deklaruje chęć skorzystania ze szczepionki. W pierwszej kolejności skierowane do personelu medycznego i osób starszych o kampanii promocyjnej. Ani tym bardziej o wydatkach, w tym również logistycznych tego przedsięwzięcia.
Czy zatem zakup szczepionek ma być sfinansowany m.in. z zablokowanych środków na tegoroczne nagrody roczne, które są wypłacane w przyszłym roku? Jest to jedna dwunasta uposażenia rocznego żołnierza zawodowego lub funkcjonariusza.
Trzynastka nie jest zagrożona
Jak zapewniła na Twitterze rzecznik prasowy ministra finansów Iwona Prószyńska, ich wypłata „nie jest zagrożona”. Za to ograniczone mają być wypłaty nagród i premii w zakresie niewymaganym przepisami prawa. Z tego wyjaśnienia wynika, że wojskowym będą wypłacone nagrody uznaniowe, które, 27 listopada podpisał szef MON w kolejnej nowelizacji tegorocznej decyzji budżetowej (nr 188). Chodzi o fundusz nagród i zapomóg dla żołnierzy zawodowych, który od 28 października br. (poprzedniej decyzji ministra obrony nr 162 ) spęczniał o 2,8 mln zł ( do 102 mln zł, w tym prawie 15 mln zł stanowią zapomogi.
Od 14 lutego br., czyli podpisania przez szefa MON decyzji budżetowej, fundusz na nagrody uznaniowe w resorcie obrony narodowej zwiększył się z ponad 60 mln zł do ponad 87 mln zł, czyli prawie o połowę. Ten przyrost jest i tak znacznie mniejszy niż w poprzednim roku. Zwraca uwagę błyskawiczny termin podpisania decyzji, opublikowania w Dzienniku Urzędowym MON oraz wejścia w życie ( tego samego dnia – 27 listopada ). Świadczy to o nadzwyczajnym pośpiechu, by stosunkowo wąskie grono żołnierzy otrzymało nagrody uznaniowe, jeszcze przed oficjalnym rozesłaniem pisma przez ministra finansów.
Gdzie mogą być oszczędności?
Resort finansów wyjaśnia, że chodzi o środki, które budżetówka, w tym również formacje mundurowe mogą zaoszczędzić na wakatach czy zwolnieniach lekarskich. Nie jest tajemnicą, że np. Policja nie wykorzysta w tym roku pieniędzy, przewidzianych na zapełnienie prawie siedem tysięcy etatów. Do tej pory oszczędności były przeznaczane na nagrody finansowe „za wzorowe wykonywanie zadań służbowych, wykazywane w służbie męstwo i inicjatywę oraz pełnienie służby w trudnych warunkach” oraz „za wykonywanie zadań służbowych w zastępstwie policjantów przebywających na zwolnieniach lekarskich”. Ponadto środki niewypłacone funkcjonariuszowi przebywającemu na L-4 zasilały fundusz nagród dla osób, które go zastępowały. Ponieważ jednak w przyszłym roku tego funduszu także nie będzie, pojawią się oszczędności w ramach środków przeznaczanych na uposażenia. Sytuacja ta jest analogiczna we wszystkich formacjach mundurowych, w tym również w wojsku.
Jak wynika z przyjętej przez Sejm (ale nie przez Senat) ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021, nie będzie tworzony fundusz na nagrody uznaniowe i zapomogi. Zgodnie z art. 39, mogą być za to „przyznane nagrody uznaniowe dla żołnierzy zawodowych w ramach środków posiadanych na uposażenia kadry zawodowej w sposób ustalony przez szefa MON”. Ponadto w przyszłym roku będzie tworzony fundusz na zapomogi dla kadry zawodowej w wysokości 0,25 proc. planowanych na rok 2021 środków na uposażenia żołnierzy zawodowych. W 2020 r. było to prawie 15 mln zł.
W tym roku jest prawdopodobne, że żołnierze lub funkcjonariusze nie otrzymają dodatkowych nagród, które w wielu jednostkach zostały zaplanowane lub będą one niższe niż pierwotnie zakładano. Jaki los spotka mundurowe nagrody przekonamy się niebawem, bowiem jak zaznacza Prószyńska „decyzje w tym zakresie każdorazowo podejmują dysponenci poszczególnych części budżetowych”.
portal-mundurowy.pl
