Kto i jak dostanie 500 zł na dziecko

To będzie pierwszy punkt programu nowego rządu – zapowiadają politycy PiS. Chodzi o wyborczą obietnicę 500 zł miesięcznie na dziecko. Budżet państwa i gminy muszą się szykować na wielką kosztowną operację.

 PiS ma już projekt ustawy „o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci – Program Rodzina 500 plus”. Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2016 r. Nie jest to jednak pewne. – Tę obietnicę zrealizujemy w pierwszej kolejności. Może nie od stycznia, bo to trudne technicznie, ale może od lutego, marca lub kwietnia – mówił w Radiu TOK FM poseł PiS Henryk Kowalczyk przymierzany do fotela ministra finansów w rządzie PiS.

Na uchwalenie nowych przepisów będzie mało czasu. Problemem są też pieniądze. Bardzo duże. Według szacunków, także samego PiS, dodatek na dzieci ma kosztować budżet państwa prawie 22 mld zł rocznie. Gdyby go wypłacano nie od pierwszego miesiąca roku, to koszt dla przyszłorocznego budżetu byłby niższy.

Tak czy siak, 500 zł miesięcznie ma przysługiwać na drugie, trzecie i kolejne dziecko. Rodzina z trójką dzieci dostanie 1 tys. zł, z czwórką – 1,5 tys. Dodatek dostaną też rodziny z jednym dzieckiem, ale tylko najuboższe – w których dochód na osobę nie przekracza 800 zł. W rodzinie z dzieckiem niepełnosprawnym limit rośnie do 1,2 tys. zł.

Dodatek należy się na każde dziecko do 18. roku życia; również osobie wychowującej je samotnie i opiekunowi prawnemu. W przypadku rozwodników pieniądze dostanie to z rodziców, które wychowuje dziecko. Jeśli oboje mają prawo do opieki i oboje złożą wniosek – dodatek otrzyma ten rodzic, który o to wystąpi pierwszy. Spokojnie mogą spać konkubenci. Dostaną dodatek bez udawania, że są samotnymi rodzicami.

Dodatki nie obejmą nieletnich małżonków ani nieletnich pobierających zasiłki na własne dzieci.

Nawet jeśli ustawa wejdzie w życie 1 stycznia, pierwsze dodatki mają być wypłacone w kwietniu (za trzy pierwsze miesiące roku wstecz). Opóźnienie wypłat da samorządom czas, by się na to przygotowały.

Wniosek trzeba będzie złożyć w urzędzie gminy lub miasta, podając m.in. imiona i nazwiska dzieci, ich daty urodzenia i numery PESEL. Rodzice i opiekunowie będą musieli dołączyć zaświadczenia z urzędu skarbowego o swoich dochodach, zapłaconym podatku i składkach na ZUS. A także zaświadczenia o wieku dzieci (mimo że podali już PESEL).

Osoby ubiegające się o dodatki mają składać odpowiednie dokumenty raz na rok. Wypłaty nastąpią w kolejnym miesiącu po złożeniu wniosku.

Obsługa tej procedury będzie obowiązkiem samorządów, które już narzekają, że rząd obarcza je zbyt wieloma zadaniami, nie dając pieniędzy na ich realizację i zatrudnienie nowych pracowników. To ostatnie może być w tym przypadku potrzebne, ale w projekcie ustawy mowa jest tylko o przygotowaniu systemu informatycznego.

Szczegółowe zasady wypłat nie są jeszcze gotowe. Najpewniej dodatki będą przelewane na konta rodziców, będzie je też można odbierać w kasach gmin czy ośrodkach pomocy społecznej.

Projekt ustawy zawiera trudny w stosowaniu przepis o kontroli. Jeśli urząd stwierdzi, że jakaś osoba „marnotrawi wypłacane jej świadczenie wychowawcze lub wydatkuje je niezgodnie z przeznaczeniem”, wypłata dodatku może być wstrzymana, może on być ograniczony albo wypłacony w formie rzeczowej.

– Zapis o złym gospodarowaniu pieniędzmi dotyczy rodzin patologicznych, a oceny tej dokonywać będą ośrodki pomocy społecznej – tłumaczy Henryk Kowalczyk. Rodziny takie są już z reguły pod obserwacją pracowników pomocy społecznej.

Nowe dodatki miałyby objąć około 3,6 mln dzieci.

PIOTR SKWIROWSKI