Ponad 3,5 milina ludzi uciekło do tej pory z Ukrainy od początku rosyjskiej inwazji na ten kraj, wynika z informacji ONZ. Najwięcej, bo ponad 2 miliony, schroniło się w Polsce, zaś do Niemiec dotarło – według danych MSW – ponad 230 tysięcy. Gotowość do pomocy uchodźcom z Ukrainy niemal wszędzie jest ogromna, ale policja i Amnesty International ostrzegają, że ludzie ci nierzadko są celem grup przestępczych.
We wtorek (22.03.2022) organizacja Amnesty International zaapelowała o wzmocnienie ochrony uchodźców w Polsce. Jak twierdzi, „sytuacja jest chaotyczna i niebezpieczna dla narażonych grup, jak kobiety, dzieci i małoletni, podróżujący bez opiekunów”. Według organizacji na Polsce spoczywa odpowiedzialność za to, by nie pozostawiać opieki nad uchodźcami wyłącznie wolontariuszom.
– Po tym, jak dotychczas w przeważającym stopniu wsparcia uchodźcom z Ukrainy w Polsce udzielały osoby prywatne, Amnesty wzywa polski rząd do szybkiego stworzenia państwowych struktur, aby informować ludzi o prawie pobytu i odpowiednio ulokować w Polsce – powiedziała ekspertka ds. azylowych w Amnesty International w Niemczech Franziska Vilmar.
Odpowiedzialność polskich władz
Według niej zespół organizacji badał sytuacje uchodźców ukraińskich w trakcie dziesięciodniowej wizyty w Polsce. Jak oświadczył dyrektor Amnesty International w Europie Nils Muiznieks, solidarność wolontariuszy w Polsce z uchodźcami z Ukrainy jest „godna podziwu”. Jednak jeżeli teraz rząd nie sprosta odpowiedzialności, ludzie, którzy potrzebują ochrony i pomocy mogą czuć się zagubieni.
Jak podkreślił Muiznieks, uchodźcy muszą otrzymywać „wiarygodne informacje o możliwości zakwaterowania i transportu oraz o ich statusie prawnym”. Istnieje ryzyko, że bez skoordynowanej pomocy i informacji, nie otrzymają koniecznej pomocy i „zostana wykorzystani przez przestępców”. Amnesty wezwała polskie władze do stworzenia zinstytucjonalizowanego systemu rejestracji, w którym gromadzone będą informacje o miejscu czasowego pobytu uchodźcy, osobach spokrewnionych oraz miejscu docelowym, jak również tożsamości osób, którzy oferują wsparcie czy zakwaterowanie.
„Idealne ofiary”
Na zagrożenia, na jakie narażeni są uchodźcy z Ukrainy zwraca uwagę także Europol, czyli unijna agencja współpracy organów ścigania w Hadze. Ostrzegła ona, że kobiety i dzieci, stanowiące większość uciekinierów z Ukrainy to potencjalnie „idealne ofiary” zorganizowanych grup przestępczych. Mogą być zmuszane do pracy, żebractwa czy wykorzystane seksualnie.
Szczególną czujność należy zachować w regionach przygranicznych, na dworcach oraz w publicznych ośrodkach zakwaterowania uchodźców, gdzie przestępcy poszukują ofiar. Podając się nierzadko za gotowych do pomocy obywateli, oferują darmowe noclegi albo zatrudnienie. Próbują też nawiązywać kontakt z potencjalnymi ofiarami za pośrednictwem platform i mediów społecznościowych.
Według Europolu szczególnie zagrożone są osoby małoletnie, podróżujące bez opiekuna. Z szacunków ONZ wynika, że do tej pory z obszarów działań wojennych w Ukrainie uciekło prawie milion dzieci, a wiele z nich bez rodziców.
Organizacje humanitarne w Polsce i Niemczech, udzielające pomocy uchodźcom od dawna alarmowały, że szczególnie kobiety uciekające z Ukrainy są celem przestępców. Niemiecki Związek Zawodowy Policji (GdP) zalecił stworzenie na niemieckich dworcach specjalnych stref chronionych dla uchodźców. To reakcja na pierwsze doniesienia o próbach wykorzystywania kobiet na dworcu w Berlinie.
