Wojska Obrony Terytorialnej to piąty rodzaj sił zbrojnych w Wojsku Polskim powołany w 2017 roku. Dotychczas WOT liczyło blisko 32 tys. żołnierzy. Od czasu wojny w Ukrainie odnotowano siedmiokrotnie większe zainteresowanie ze strony ochotników, którzy chcą dołączyć do terytorialsów. Kto może dostać się do WOT i ile zarabia żołnierz Wojsk Obrony Terytorialnej?
WOT – co to jest?
Wojska Obrony Terytorialnej to piąty rodzaj Sił Zbrojnych RP obok sił lądowych, powietrznych, morskich oraz specjalnych. Terytorialsi pełnią Terytorialną Służbę Wojskową (TSW), czyli rodzaj czynnej i dobrowolnej służby wojskowej. W skład żołnierzy WOT wchodzą żołnierze zawodowi, a także ochotni, którzy zgłoszą się do brygady.
Po obowiązkowym szkoleniu służba odbywa się rotacyjnie w formie ćwiczeń i szkoleń ustalonych odgórnie w harmonogramie. Przez resztę czasu służba odbywa się dyspozycyjnie co oznacza, że żołnierz WOT znajduje się w ciągłej gotowości do stawienia się do służby rotacyjnej w określonym terminie.
Mimo tego, że żołnierze mają pozostać cały czas w gotowości, zobowiązani są oni wyłącznie do 2 dni ćwiczeń w miesiącu. Ponadto służba w WOT trwa średnio od roku do sześciu lat z możliwością przedłużenia,
Jakie są zadania terytorialsów?
Zadaniem Wojsk Obrony Terytorialnej jest przede wszystkim utrzymanie gotowości do obrony kraju oraz mienia. W zakres ich obowiązków wchodzi także ochrona zdrowia i życia ludzi, wspieranie lokalnych społeczności oraz przeciwdziałanie klęskom żywiołowym. W czasie wojny natomiast WOT mają współdziałać z wojskami operacyjnymi m.in. w zakresie prowadzenia działań ratowniczych, zabezpieczania granic czy przeprowadzania akcji poszukiwawczych.
Jak można dostać się do WOT?
Do Wojska Obrony Terytorialnej dostać mogą się rezerwiści oraz osoby, które nigdy wcześniej nie pełniły służby wojskowej. Wraz z nowelizacją ustawy o powszechnym obowiązku obrony, o udział w służbie ubiegać mogą się również osoby z kategorią zdrowia D.
Każdy kandydat musi jednak spełnić określone wymagania:
- musi mieć ukończony 18 rok życia, obywatelstwo polskie i pełną zdolność fizyczną oraz psychiczną do pełnienia służby,
- nie może być karany za przestępstwa umyślne,
- nie może pełnić innego rodzaju czynnej służby wojskowej,
- nie posiada nadanego przydziału kryzysowego,
- w przypadku szeregowych osoba ta nie może mieć ukończonych 55 lat,
- w przypadku podoficerów lub oficerów kandydat nie może mieć ukończonych 63 lat,
- posiada co najmniej wykształcenie wyższe w przypadku pełnienia służby na stanowisku w korpusie oficerów, średnie – w korpusie podoficerów i poddtawowe – w korpusie szeregowym.
O miejsce do WOT ubiegać mogą się zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Aby to zrobić, trzeba zgłosić się do Wojskowej Komendy Uzupełnień właściwej terytorialnie dla pobytu stałego lub czasowego powyżej trzech miesięcy. Drugim sposobem jest natomiast złożenie wniosku drogą elektroniczną przez platformę ePUAP.
Warunkiem dostania się do WOT jest również odbycie rozmowy kwalifikacyjnej, po której kandydat stawia się przed Wojskową Komisją Lekarską. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku osoby, które nie miały styczności z armią, są zobowiązane odbyć 16-dniowe szkolenie. Rezerwiści z kolei biorą udział w 8-dniowym szkoleniu skróconym.
Ile zarabiają żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej?
Żołnierze WOT za każdy dzień szkolenia dostają stosowny dodatek w kwocie uzależnionej od ich stopnia. Znaczenia nie ma jednak to, czy są to ćwiczenia, czy wykonywanie innego rodzaju zleconych zadań. Zarobki za dzień służby przedstawiają się następująco:
- szeregowy – 117,14 zł
- starszy szeregowy – 121,25 zł
- kapral – 133,58 zł
- starszy kapral – 135,63 zł
- plutonowy – 137,69 zł
- sierżant – 141,80 zł
- starszy sierżant – 143,85 zł
- młodszy chorąży – 147,96 zł
- chorąży – 152,07 zł
- starszy chorąży – 158,24 zł
- starszy chorąży sztabowy – 162,35 zł
- podporucznik – 172,62 zł
- porucznik – 174,68 zł
- kapitan – 184,95 zł
Terytorialsom przysługuje również dodatek za gotowość. Warunkiem jego wypłacenia jest odbycie ćwiczeń przynajmniej dwa razy w miesiącu lub innych działań operacyjnych. Wówczas jego wysokość nie jest zależna od stopnia i wynosi 411 zł miesięcznie.
Ochrona stosunku pracy dla żołnierza WOT
Osoba, która chce wstąpić do WOT, zobowiązana jest odbyć obowiązkowe szkolenie 8 lub 16-dniowe. Służba rotacyjna odbywa się w dniach wolnych od pracy, dzięki czemu kandydat nie musi w tym czasie rezygnować z pracy. Jest on jednak zobowiązany poinformować pracodawcę o harmonogramie szkoleń oraz zawiadomić go w przypadku natychmiastowego wezwania do pełnienia służby.
Pracodawca na czas szkolenia lub pełnienia służby ma obowiązek dać pracownikowi-żołnierzowi bezpłatny urlop. Wówczas może on domagać się o zwrot wydatków z tytułu zatrudnienia nowego pracownika na zastępstwo pracownika-terytorialsa.
Warto również wiedzieć, że pracodawca nie może zwolnić ani rozwiązać umowy z pracownikiem, który wstąpił do WOT aż do dnia zakończenia służby. Rozwiązanie umowy możliwe będzie wyłącznie w razie podstaw do zwolnienia dyscyplinarnego, upadłości lub likwidacji zakładu pracy, lub, gdy umowę rozwiązać będzie chciał pracownik.
W momencie, gdy pracownik zostanie powołany do służby w czasie trwania stosunku pracy, pracodawca ma dodatkowo obowiązek wypłacić mu odprawę, której równowartość wynosi dwutygodniowe wynagrodzenie obliczane jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Co więcej, jeśli żołnierz WOT pełnił służbę rotacyjną nieprzerwanie przez okres co najmniej 30 dni, po tym czasie przysługuje mu jednodniowe niepłatne zwolnienie z pracy.
Wojska Obrony Terytorialnej – jak i kiedy można zrezygnować?
Żołnierz Wojsk Obrony Terytorialnej zostaje zwolniony ze służby wojskowej w dniu jej zakończenia uprzednio ustalonego w momencie powołania lub przedłużenia służby. Może on też zostać zwolniony przed upływem tego czasu w kilku przypadkach, m.in.:
- osiągnięcia granicznego wieku,
- utraty stopnia wojskowego lub degradacji,
- prawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej usunięcia z tej służby,
- prawomocnego orzeczenia środka karnego pozbawienia praw publicznych.
Terytorialsi mają także prawo do złożenia drogą służbową pisemnego wniosku o zwolnienie. Dokument ten zaś musi zostać uzasadniony szczególnie ważnymi względami osobistymi lub rodzinnymi.
