Aplikacje sportowe lokalizują żołnierzy, służby się cieszą, a kontrwywiad ostrzega

Aplikacja, która wspomaga zajęcia sportowe, pokazuje trasy biegowe wokół baz wojskowych. Takie dane mogą być analizowane przez służby specjalne – ostrzega Ministerstwo Obrony Narodowej.

O tym, że wrażliwe dane trafiają do sieci ujawnił w styczniu tego roku portal „Służby i obywatel”. Wskazał m.in. na aplikację wspomagającą uprawianie sportu Strava. Umożliwia ona tworzenie własnych tras i udostępnianie ich innym biegaczom. Ale też można przejrzeć listę wyników na danej trasie wraz z zajętymi miejscami, nazwiskami i datą.

„Z danych biegaczy dowiemy się, że np. w Żaganiu przebywa Gwardia Narodowa (z Iowa, Illinois, Wirginii). Znajdziemy nawet oficerów łączności. Imienna znajomość setek stacjonujących u nas żołnierzy pozwala ustalić bieżącą listę amerykańskich jednostek które wysłały komponenty do Polski. To ciągle aktualizowana baza danych” – napisał autor artykułu.

Podobne dane można zebrać z okolic baz wojskowych w Świętoszowie, Skwierzynie i Powidzu, a także Drawsku i Rzeszowie.

Gdzie biegają żołnierze

W Polsce stacjonuje około 10 tysięcy Amerykanów i setki żołnierzy z innych państw NATO. „Wydaje się, że mniej więcej 2 proc. z nich aktywnie używa Stravy. Pozwala to na statystyczne (próba jest wystarczająca) określenie składu poszczególnych baz. Aplikacji używają, choć w mniejszym stopniu, także żołnierze WP. Np. w Łasku poza pilotami, technikami i ładowaczami bomb 555th Fighter Squadron, biegają polscy piloci” – zauważa autor publikacji.

W 2018 Geoforum.pl podało, że aplikacja Strava publikowała globalne mapy aktywności, które ujawniły lokalizacje tajnych baz wojskowych na całym świecie.

Do ustaleń portalu odwołał się w interpelacji poseł PiS Janusz Cieszyński, który wskazał, że aplikacja Strava, służąca do monitorowania aktywności sportowych, umożliwia identyfikację tras przemierzanych przez żołnierzy w pobliżu baz wojskowych, ale też statystyczne oszacowanie ich składu osobowego.

„Problem nie ogranicza się do aplikacja Strava. Inne aplikacje śledzące lokalizację oraz media społecznościowe, takie jak Instagram, również mogą stanowić zagrożenie. Obecnie udostępnianie zdjęć podczas służby oraz z terenu jednostek wojskowych jest zabronione. Jednak udostępnianie zdjęć spoza terenu wojskowego, ale z oznaczoną lokalizacją oraz analiza zmian lokalizacji w czasie pozwala na wnioskowanie o ruchach żołnierzy. W realiach współczesnych konfliktów może to być wykorzystane przez potencjalnego przeciwnika” – zwrócił uwagę poseł, który w rządzie Mateusza Morawieckiego był ministrem cyfryzacji. Zapytał resort obrony o stanowisko w tej sprawie, ale też, czy monitoruje skalę korzystania z aplikacji udostępniających dane lokalizacyjne przez żołnierzy polskich i sojuszniczych, nadto jakie działania edukacyjne lub regulacyjne podejmuje, aby zwiększyć świadomość żołnierzy w zakresie ochrony danych lokalizacyjnych i nieświadomego ujawniania informacji wrażliwych?

O tym, że istnieje takie zagrożenie napisaliśmy w „Rzeczpospolitej” już w 2019 roku w kontekście zdjęć, które umieszczali w sieci żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej. Napisaliśmy wtedy, że wojskowi ci otrzymują ulotkę pod tytułem „Znam zasady”, czyli zbiór dobrych praktyk dla żołnierzy korzystających z mediów społecznościowych.

Na czym polega profilaktyka kontrwywiadowcza

Wiceszef ministerstwa obrony Paweł Bejda (PSL) odpowiadając na interpelację posła Cieszyńskiego zaznaczył, że w resorcie „przestrzegane są zasady korzystania z urządzeń elektronicznych oraz procedury polityki bezpieczeństwa na terenach wojskowych, które uregulowane są m.in. w ustawie z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych oraz w wytycznych i rozkazach Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w zakresie bezpieczeństwa operacyjnego (OPSEC)”.

Dodał, że w ramach prowadzonych szkoleń dla żołnierzy i pracowników Resortu Obrony Narodowej dotyczących cyberzagrożeń „budowana jest świadomość w zakresie potencjalnych skutków wynikających m.in. z zamieszczania i udostępniania w sieci danych pozwalających na identyfikację i atrybucję osób oraz miejsc”.

Ponadto – dodał Paweł Bejda, opracowane są wytyczne dotyczące prowadzenia profilaktyki kontrwywiadowczej, w których wskazano zasady, obszary i zagadnienia, w oparciu o które budowana jest świadomość personelu. „Wśród zagadnień szkoleniowych ujęto zagrożenia wynikające z używania aplikacji wspierających aktywność sportową w kontekście ich wykorzystywania przez służby specjalne do pozyskiwania informacji ze źródeł otwartych, w celu ich późniejszej selekcji i analizy, a następnie wykorzystania do wsparcia czynności operacyjno-rozpoznawczych i informacyjnych. Powyższa tematyka stanowi stały element okresowych profilaktyk kontrwywiadowczych prowadzonych z personelem osłanianych komórek organizacyjnych MON” – dodał wiceminister obrony narodowej.