- Zatrudnienie na podstawie stosunku pracy
- Różnice w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę i umowy zlecenia
- Jak uniknąć zarzutu próby obejścia prawa
Zatrudnienie na podstawie stosunku pracy
Umowa zlecenia i umowa o pracę są różnymi rodzajami umów. Nie ma bezwzględnego zakazu zawarcia umowy zlecenia pomiędzy pracodawcą i jego pracownikiem. Taka umowa może być zawarta, pod warunkiem jednak, że umowa zlecenia nie ma cech umowy o pracę i dotyczy prac rodzajowo innych od wykonywanych przez tego pracownika w ramach umowy o pracę.
Istotą stosunku pracy jest zobowiązanie pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w powyższych warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Nie jest też dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy właściwych dla stosunku pracy, co podkreślał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 listopada 2017 r. (sygn. akt I PK 358/16).
Pracodawca zawierając umowę zlecenia z własnym pracownikiem powinien pamiętać, że nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy wynikających ze stosunku pracy. Takie działanie stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracowniczym.
Różnice w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę i umowy zlecenia
Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę gwarantuje pracownikowi szereg praw określonych przepisami prawa pracy, a zwłaszcza Kodeksu pracy. Są to w szczególności:
- prawo do wynagrodzenia (minimalne wynagrodzenie za pracę w 2025 r. wynosi 4666 zł);
- wymiar czasu pracy (czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy);
- prawo do urlopu wypoczynkowego (20 lub 26 dni urlopu w zależności od ogólnego stażu pracy);
- uprawnienia związane z rodzicielstwem (urlop macierzyński, urlop rodzicielski, urlop wychowawczy, zwolnienie w celu opieki nad dzieckiem itp.)
- profilaktyczne badania lekarskie;
- szkolenia bhp.
Kwestie związane z umową zlecenia reguluje Kodeks cywilny. Zawierając umowę zlecenia przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie (zleceniodawcy). Umowa zlecenia gwarantuje zleceniobiorcy w zasadzie tylko prawo do wynagrodzenia (minimalna stawka godzinowa w 2025 r. to 30,50 zł) – jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia. Nie obowiązują regulacje dotyczące takich praw pracowniczych jak np. czas pracy czy urlopy wypoczynkowe. W przypadku umowy zlecenia okresu jej wykonywania nie wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, może ją wykonać osoba trzecia, a spory między zleceniodawcą a zleceniobiorcą rozstrzyga sąd cywilny, a nie sąd pracy.
Jak uniknąć zarzutu próby obejścia prawa
Z punktu widzenia pracodawcy jako przedsiębiorcy korzystniejsze jest zatrudnianie na podstawie umowy zlecenia. Nic zatem dziwnego, ze zdarzają się sytuacje, gdy umowa zlecenia zastępuje umowę o pracę – często też zdarza się zatrudnianie własnego pracownika na podstawie takiej umowy. Postępując w ten sposób pracodawca powinien pamiętać o przestrzeganiu zasad, dzięki którym uniknie zarzutu próby obejścia prawa.
Zawierając umowę zlecenia z własnym pracownikiem pracodawca musi zwrócić uwagę, aby:
- umowa zlecenie była zawarta na czynności innego rodzaju niż te, które pracownik wykonuje w ramach umowy o pracę;
- zobowiązania wynikające ze zlecenia nie miały cech charakterystycznych dla stosunku pracy.
Zastosowanie się do tych zasad pozwoli w miarę bezpiecznie zawierać umowy zlecenia z pracownikami. W przeciwnym razie pracodawcy grożą dotkliwe sankcje. Kodeks pracy stanowi bowiem, że jeśli pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których powinna być zawarta umowa o pracę, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.
Źródło: infor.pl
3irds3