Do rezerwistów w całej Polsce trafiają zawiadomienia o stawiennictwie na ćwiczenia, które planowane są na kwiecień. W związku z wybuchem wojny na Ukrainie zainteresowanie dołączeniem do Wojsk Obrony Terytorialnej gigantycznie wzrosło. Kim jest rezerwista, kto może zostać powołany do służby i ile z publicznych pieniędzy jest przeznaczonych na utrzymanie terytorialsów?
Kim jest rezerwista?
Rezerwiści to żołnierze, którzy posiadają nadane przydziały mobilizacyjne do jednostek wojskowych oraz ci, którzy mają otrzymać taki przydział. Do jakiego wieku żołnierze są wzywani do służby? W przypadku szeregowych jest to 50 lat, a w przypadku podoficerów oraz oficerów 60 lat. Rezerwiście odbywają cykliczne szkolenia, które są obowiązkowe. Jest to wyszkolenie ogólnowojskowe oraz specjalistyczne odpowiednie do zajmowanego służbowego. Każdy żołnierz, który bierze udział w szkoleniach, otrzymuje za to wynagrodzenie.
Rezerwę stanowią osoby, które z jakichś powodów nie chcą lub nie mogą związać swojego życia z wojskiem na „pełen etat”. Ich rolą jest bycie „w dyspozycji”, a cenna dla sił zbrojnych jest ich gotowość do podjęcia służby w każdym momencie.
Żołnierze WOT, nazywani terytorialsami, również stanowią rezerwę Sił Zbrojnych RP. Jednak nie jest to znaczna część wszystkich rezerw polskiego wojska. Z nieoficjalnych informacji wynika, że Siły Zbrojne RP mają do dyspozycji około 1,7 mln rezerwistów (dane Fundacji Ad Arma).
Czym są WOT?
WOT, czyli Wojska Obrony Terytorialnej są piątym rodzajem Sił Zbrojnych RP obok Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych, Wojsk Specjalnych i Marynarki Wojennej. W obecnym kształcie zostały powołane do życia w 2017 r. WOT składają się zarówno z żołnierzy zawodowych, jak i żołnierzy pełniących nowy rodzaj czynnej służby wojskowej, czyli Terytorialną Służbę Wojskową (TSW).
Służba nie oznacza rezygnacji z aktywności zawodowej, ale żołnierze muszą pozostawać „w dyspozycji” i cyklicznie odbywać ćwiczenia oraz szkolenia wojskowe.
Obecnie w Wojskach Obrony Terytorialnej jest ponad 32 tys. osób.
Ich zadaniem jest przede wszystkim prowadzenie działań obronnych we współdziałaniu z wojskami operacyjnymi, a także pomoc w zarządzaniu kryzysowym, zwalczanie klęsk żywiołowych i prowadzenie akcji poszukiwawczo-ratowniczych.
Ile kosztowało WOT? Na stworzenie przeznaczono ponad 1 mld złotych.
Jak wygląda szkolenie na rezerwistę?
Służba w WOT trwa od roku do 6 lat z możliwością przedłużenia. Żołnierz szkoli się w danej jednostce wojskowej przez 11 miesięcy, poświęcając na to jeden weekend każdego miesiąca. W jednym miesiącu każdego roku służby żołnierz musi odbyć 14-dniowe szkolenie podsumowujące. W takim systemie łącznie odbywa 36 dni szkolenia w roku.
Szkolenie dla cywili, którzy nie mają żadnego przeszkolenia, realizowane jest w dwóch etapach. Najpierw muszą ukończyć szkolenie podstawowe, które trwa 16 dni, a później szkolenie w ramach pododdziału, które trwa trzy lata. Pierwszy rok to szkolenie indywidualne, drugi — szkolenie zgrywające drużynę lub pluton, a trzeci rok jest przeznaczony na szkolenie zgrywające kompanię.
Jakie są koszty utrzymania rezerwisty?
Wydatki dotyczące wyposażenia oraz funkcjonowania WOT ponosi resort obrony narodowej. Wysokość środków przeznaczonych na obronę narodową została ustalona na poziomie 2,2 proc. PKB. W projekcie budżetu MON na 2022 r. jest to ponad 57 mld zł. Z czego 958 mln zł przeznaczonych jest właśnie na WOT. Ile kosztuje utrzymanie żołnierza WOT? Trudno podać dokładne dane, ponieważ resort obrony narodowej nie wyszczególnia wydatków związanych z przeszkoleniem czy zaopatrzeniem na osobę.
Można jednak oszacować na podstawie oficjalnych danych MON, jakie wydatki przeznaczane są na jednego żołnierza. To około 30 tys. złotych rocznie i niecałe 120 tys. w okresie czterech lat. Zgodnie z tym, co twierdzi MON, utrzymanie żołnierza WOT jest średnio 10-krotnie tańsze od żołnierza zawodowego.
