Nie ma już żadnych wątpliwości. Komornicy, którzy zlicytują nieruchomość, będą musieli rozliczać VAT. We wtorek taką zasadę potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.
Daninę trzeba zapłacić
Sprawa dotyczyła komornika, który przeprowadził licytację nieruchomości w trybie egzekucji. Była własnością dłużnika, tj. spółki z o.o. Komornik nie pobrał i nie wpłacił VAT na rachunek urzędu skarbowego.
W tej sytuacji do akcji wkroczył fiskus. Jego urzędnicy uznali, że komornik nie wywiązał się z obowiązków płatnika. W konsekwencji orzekli o jego odpowiedzialności. Ten bronił się, że wylicytowaną cenę nabywca uiścił bezpośrednio na rachunek sądu, i tylko on może nią dysponować.
Sprawa trafiła na wokandę. Sąd pierwszej instancji uchylił decyzję fiskusa. Co do zasady zgodził się jednak ze skarbówką, że przy sprzedaży nieruchomości w drodze egzekucji prowadzonej pod nadzorem sądu komornik jest płatnikiem VAT.
Ostatecznie to stanowisko potwierdził NSA. Zauważył, że organy podatkowe zbadały kwestie związane z postępowaniem sądu rejonowego. Z przebiegu sprawy wynika też, że sąd rejonowy widział problem z rozliczeniem VAT. Wiedział, że kwota z licytacji została zdeponowana na jego koncie. W ocenie NSA nie można twierdzić, że to działania sądu uniemożliwiły rozliczenie z VAT.
W kwestii zasadniczej NSA odwołał się do wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE (C499/13), że komornik może być płatnikiem VAT.
– Nie ma powodu, żeby to stanowisko kwestionować – mówił sędzia NSA Bartosz Wojciechowski.
Obciążenie obowiązkiem płatnika to dla komorników wielki kłopot. Jak zauważa dr Jarosław Świeczkowski, komornik, były prezes Krajowej Rady Komorniczej, ustawodawca nałożył na komorników obowiązki płatnika. Zapomniał jednak o mechanizmach, które pozwoliłyby mu się z nich wywiązać. To sąd sporządza plan podziału kwot uzyskanych z licytacji. Komornicy mają wielki problem z ustaleniem, czy nieruchomość, którą licytują, podlega VAT. Fiskus nie jest pomocny, co powoduje przedłużenie postępowań.
Brak mechanizmów
– Obecnie komornikom pozostaje prosić sąd, żeby jak najszybciej przekazał im środki na VAT – wyjaśnia dr Świeczkowski.
W jego ocenie rozwiązaniem tego palącego problemu byłoby nałożenie obowiązków płatnika na sądy. To one bowiem dysponują pieniędzmi z licytacji i mają wiedzę, kiedy nastąpiło przysądzenie. Wyrok jest prawomocny.
Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy, partner w kancelarii KNDP Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy
Udział komornika w sprzedaży majątku dłużnika nie oznacza objęcia każdej transakcji VAT. Musi wystąpić dostawa towaru, a sprzedający (dłużnik) musi być podatnikiem z tytułu tej sprzedaży. Przykładowo osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą ma zaległości egzekwowane przez komornika. Wśród zajętych rzeczy jest dom prywatny i firmowy samochód. Sprzedaż tych towarów jako podlegająca VAT powinna zostać uznana za sprzedaż firmowego samochodu, ale już sprzedaż prywatnego domu będzie czynnością niepodlegającą VAT. Dłużnik nie może być bowiem na podstawie ustawy o VAT uznany za podatnika od sprzedaży prywatnego majątku, nawet gdy jest zarejestrowanym przedsiębiorcą. Komornik najpierw powinien więc ustalić, czy sprzedaż podlega VAT.
Aleksandra Tarka
