Zaufanie do przełożonego wśród podchorążych Akademii Wojsk Lądowych spada o 41 proc., szacunek do symboli narodowych o 35 proc., a lojalność wobec przełożonego o 25 proc. – wynika z badań Agnieszki Taurogińskiej-Stich. Władze uczelni próbują zatuszować sprawę. Nakazują pracowniczce fałszowanie wyników badań naukowych, a gdy to się nie udaje, straszą ją „konsekwencjami prawnymi” i kontrwywiadem wojskowym. – Jak pani to ujawni, to będzie katastrofa – mówi jej przełożony.
Teraz naszego materiału możesz posłuchać również w formie podcastu!
Przywództwo to gorący temat w polskiej armii. – W obliczu współczesnych zagrożeń wojsko potrzebuje samodzielnie myślących oficerów, przywódców – podkreśla w wywiadach gen. Rajmund Andrzejczak, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
Takich oficerów mają kształtować uczelnie wojskowe, w tym Akademia Wojsk Lądowych (AWL) im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu. Tradycje tej największej i najstarszej polskiej uczelni wojskowej sięgają XVIII w.
Niespełna cztery lata temu uczelnia z Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych została przemianowana na akademię. Jej rektor – wyznaczony przez byłego ministra obrony Antoniego Macierewicza w 2016 roku – gen. Dariusz Skorupka w wywiadzie dla portalu polska-zbrojna.pl podkreślał: To będzie najlepsza szkoła dowódców w Europie
Historia Agnieszki Taurogińskiej-Stich – od 2014 roku nauczycielki akademickiej w AWL – odsłania jednak zupełnie inne oblicze uczelni.
1.
Agnieszka Taurogińska-Stich badała kompetencje przywódcze w grupie podchorążych – studentów pierwszego roku wojskowej uczelni. Potem porównywała je z wynikami badań wśród podchorążych z wyższych roczników. Z jej badań wynika, że o ile do AWL trafiają aktywni, zmotywowani młodzi ludzie, to po kilku latach nauki ich kompetencje przywódcze lecą na łeb na szyję. Zaufanie do przełożonego w tej grupie spada o 41 proc., szacunek do symboli narodowych o 35 proc., a lojalność wobec przełożonego o 25 proc.
Przewód doktorski dotyczący przywództwa pani Agnieszka otworzyła w 2017 roku.
Czym są kompetencje przywódcze? – Każdy dowódca powinien być liderem. To człowiek, który potrafi znaleźć złoty środek w realizacji zadań. Taki dowódca motywuje podwładnych, jest bezkompromisowy i sprawiedliwy. Zawsze działa w interesie swoich żołnierzy – wyjaśnia gen. Waldemar Skrzypczak, uważany za jednego z najbardziej charyzmatycznych oficerów polskiej armii.
– Za przywódcą żołnierz idzie w ogień, za dowódcą niekoniecznie. Autorytet tego, który stoi na czele plutonu czy kompanii, jest bardzo ważny dla skuteczności działania na polu walki – dodaje absolwent uczelni prof. gen. Stanisław Koziej.
2.
Pani Agnieszka z zapałem zabrała się do pracy. Zrobiła badania, przeprowadziła ankiety i przeanalizowała ich wyniki z pracownią badań psychologicznych. Jednocześnie prowadziła zajęcia i wykłady oraz szkoliła z przywództwa żołnierzy i kadrę oficerską w jednostkach.
Początkowo doktoratu miała bronić na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu. – Jednak gdy uczelnia zdobyła uprawnienia do przyznawania stopni naukowych, naturalne dla wszystkich było to, że rozprawę doktorską na temat przywództwa obronię w AWL. Mój doktorat miał być pierwszym, bądź jednym z pierwszych, który zostałby obroniony na AWL. Z promotorem uzgodniliśmy, że to dobre rozwiązanie, uznając, że skoro uczelnia umożliwiała mi prowadzenie badań, to będzie uczciwe i korzystne dla obu stron – powiedziała.
Agnieszka Taurogińska-Stich miała bronić pierwszego doktoratu w historii największej uczelni wojskowej w Polsce. Zakończyło się skandalem i próbą zafałszowania wyników badań naukowych.
3.
Doktorat został napisany i w czerwcu 2018 roku trafił do ostatecznej weryfikacji do promotora oraz jednego z profesorów AWL, uznawanego za autorytet również w tej dziedzinie. Lecz po dokonaniu ostatecznych poprawek, uczelnia zaczęła robić problemy. Przesuwała termin oficjalnego zgłoszenia pracy, tłumacząc, że nie ma jeszcze gotowych procedur. W końcu pani Agnieszka złożyła doktorat 16 stycznia 2019 roku. Wpłynął do sekretariatu, ale dziekan Wydziału Zarządzania AWL, na którym pracowała i robiła doktorat, nie podpisał oficjalnie przyjęcia.
– To mnie zaniepokoiło. Sprawa nie była jasna, ale otrzymałam informację o seminarium doktorskim, na którym mam wystąpić. Wkrótce też na e-maila została wysłana informacja, że pod koniec stycznia ma się odbyć seminarium. Tyle że procedury uczelniane mówią, że po złożeniu doktoratu nie mogę brać udziału w seminariach. To było pogwałcenie regulaminów – mówiła nam pani Agnieszka.
Umówiła się na rozmowę z rektorem Skorupką i wprost zapytała, o co w tym wszystkim chodzi. – Powiedział: na Wydziale Bezpieczeństwa nie wszystko szło dobrze. Dlatego kazałem robić takie seminaria. W twoim przypadku nie mogę postąpić inaczej – relacjonowała nam pani Agnieszka. W trakcie tej rozmowy zapytała też rektora, jak ma się przygotować. Usłyszała, że seminarium ma mieć „jedynie charakter grzecznościowy” i ma przedstawić na nim główne wnioski z doktoratu oraz swój dorobek naukowy.
– Niczego nie podejrzewałam. Na seminarium pokazałam próbę badawczą, metodologię i wnioski. Wtedy jednak wytoczono przeciwko mnie wszystkie działa – powiedziała.
Władzom uczelni nie spodobały się wnioski z jej pracy doktorskiej. Główny był taki, że kompetencje przywódcze podchorążych zmieniają się w kierunku niekorzystnym dla Sił Zbrojnych. Drugi, że dotyczy to postaw społecznych przyszłych dowódców. W trakcie nauki na AWL zaczynają tracić szacunek do człowieka, dowódców i symboli patriotycznych.
– Na uczelniach wojskowych nikt wcześniej nie zajmował się kompetencjami przywódczymi podchorążych. Mój doktorat należy traktować jako początek długiej drogi i punkt wyjścia do zmian – podkreśliła pani Agnieszka.
Tak się jednak nie stało. – Po moim wystąpieniu rektor się wściekł. Powiedział, że nie zgadza się z tezami doktoratu oraz że mam poprawiać pracę. W końcu seminarium przerodziło się w emocjonalną wymianę zdań. Poproszono, abym wyświetliła moje publikacje. Wtedy rektor zaczął mnie poniżać na forum profesorów i pracowników uczelni, twierdząc, że moje publikacje nie przedstawiają żadnej wartości. Na koniec zapytał zebranych, czy ktoś zna lepszą uczelnię i szkołę liderów w Europie od AWL, ponieważ on takiej nie zna. Nikt nie odważył się odezwać – opowiadała nam pani Agnieszka.
Gen. Skorupka opuścił salę, ale seminarium się nie skończyło. – Wstał prorektor ds. naukowych dr hab. Adam Januszko i powiedział, abym tak nie dyskutowała, ponieważ niebawem zbiera się rada wydziału i może nie zagłosować pozytywnie za wyborem recenzentów mojej pracy – opowiadała nam pani Agnieszka, dodając, że potraktowała te słowa jako jawną groźbę.
Podobne odczucia wobec przebiegu seminarium miał też promotor jej pracy, dr hab. Arkadiusz Wierzbic z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu: – Zasugerowano w sposób bardzo wyraźny konieczność radykalnych zmian w treści doktoratu, aby praca mogła zakończyć się obroną.
4.
Kolejne dni przebiegały w równie nerwowej atmosferze. Pani Agnieszka była wzywana do gabinetów osób funkcyjnych, które nagabywały ją, aby zmieniła wyniki badań.
– To był szok. O wynikach od dawna wiedziały władze akademii, w tym rektor. Na etapie pracy nad doktoratem sądziłam, że dają mi zielone światło oraz, że istotą jest wprowadzenie zmian w kształceniu podchorążych, szczególnie w okresie adaptacji. Tymczasem, kiedy doktorat został złożony, kazano mi je zmieniać. Badania naukowe przeprowadziłam rzetelnie, z badaniami się nie dyskutuje – podkreśliła pani Agnieszka.
Jej opinię podzielił prof. gen. Koziej: – To dyskwalifikacja naukowa uczelni. Nie może ona zniechęcać badaczy do jasnego, precyzyjnego prowadzenia badań, a już na pewno w sposób administracyjny wymuszać na naukowcach, jakie mają być wyniki.
Pani Agnieszka po seminarium przez kilka tygodni była wzywana, nagabywana i indagowana, aby zmieniła wyniki. W końcu padł pomysł zwołania kolejnego seminarium, ponieważ – jak usłyszała – „trzeba dać profesorom wyjść z tego z twarzą”.
5.
– W tym czasie wezwał mnie prorektor, dr hab. Adam Januszko. Widząc, jak władze uczelni mataczą, postanowiłam już wtedy nagrywać rozmowy – wyjaśniła. – Na początku rozmowy przyznał, że rektor uczelni gen. Skorupka wiedział o wynikach z mojej pracy doktorskiej, „ale teraz zmienił zdanie”. „Pan rektor jest rozczarowany” – usłyszałam. Usiłowałam mu wytłumaczyć, że to dopiero początek badań, że na uczelni nikt dotąd nie zajmował się problematyką przywództwa w takim kontekście. „Jak to chce pani ujawnić, to wie pani, że to będzie katastrofa dla uczelni”, powiedział wtedy dr hab. Januszko.
Prorektor ds. Nauki na uczelni oświadczył pracowniczce, że ujawnienie jej wyników będzie katastrofalne dla Akademii Wojsk Lądowych.
Potem przez kilka minut rozmawiali o łamaniu procedur uczelnianych. „Procedury są takie, że można nimi manipulować” – stwierdził prorektor. Następnie wrócili do pracy pani Agnieszki. Ta podkreślała, że badania zrobiła rzetelnie i zgodnie z metodologią. „Prawdziwe badania są dobre, tylko tu nie chodzi o badania, tylko jak udowodnić ich wartość dla uczelni” – rzucił dr hab. Januszko, podkreślając, że rektor i tak nie przepuści jej pracy do obrony. Namawiał ją też, aby się podporządkowała, a wszystko dobrze się skończy. „My o to zadbamy od strony proceduralnej, żeby nie zawalić sprawy. Natomiast zanim te procedury będą się mogły toczyć, to trzeba zadziałać tak, żeby to była promocja uczelni, a nie jej… a nie jej niepromocja” – przekonywał.
Pani Agnieszka: – Wiem jedno, w szkole liderów nie powinny mieć miejsca takie zachowania. I pan dobrze o tym wie.
Prorektor Januszko: – I wszystko to się nie skleja.
Pani Agnieszka: – I to się, panie profesorze, nie skleja. A tak mi to utkwiło w głowie, jak na naszym pierwszym spotkaniu pokazał mi pan kodeks etyki, pomyślałam, że może będzie człowiek, który trochę postara się nad tym zapanować.
Prorektor Januszko: – Widzi pani, to nie jest moja decyzja.
Pani Agnieszka: – Ale rozumie pan, o czym mówię.
Prorektor Januszko: – Ja się nawet z panią zgadzam. I co można na to poradzić? Potem dodał: – Pan rektor może pozwolić na to, że już nie będzie więcej takich badań na uczelni.
Pani Agnieszka: – Może. Tylko…
Prorektor Januszko: – No i taką decyzję podjął.
Pani Agnieszka: – No i co, uważa pan, że zakazał takich badań i że my w nauce pójdziemy do przodu?
Prorektor Januszko: – Nie no, będziemy szukać innych narzędzi do uczenia się.
Pani Agnieszka: – Uczelnia liderów. Czyli co? I kogo? Panie profesorze, pan się uśmiecha, pan rozumie, o czym ja do pana mówię.
Prorektor Januszko: – Tak, ale widzi pani, że ja jestem bezsilny? Ja tu jestem na takim małym etacie. Stanowisko, które zajmuję, mówiłem rektorowi, że ja powinienem być na stanowisku, nie na funkcji.
Pani Agnieszka: – Tak, na stanowisku naukowca i trzymać się tej etyki nauki.
Prorektor Januszko: – No, ale rektor mówi, że nie.
6.
Chcieliśmy spotkać się z rektorem gen. Skorupką. Nie znalazł jednak czasu. Udało nam się za to porozmawiać z prorektorem dr. hab. Adamem Januszką. Przekonywał nas, że pani Agnieszka przyjęła błędne założenia metodologiczne i gdyby jej praca ujrzała światło dzienne, „byłaby to kompromitacja dla pani Agnieszki, a nie dla uczelni”. – Założyła, że przychodzą do nas ludzie z kompetencjami przywódczymi. To błędne założenie. Przychodzą do nas osoby bez takich kompetencji, a my je w uczelni dopiero kształtujemy – powiedział.
Czy prorektor, z wykształcenia chemik, jest odpowiednią osobą, by oceniać pracę pani Agnieszki? – Powinna być ona oceniana przez recenzentów. To oni, po dogłębnym zapoznaniu się z treścią, wydają opinię. Niestety, pani Agnieszka została tej możliwości pozbawiona ze względu na splot okoliczności, jakie miały miejsce po seminarium – powiedział dr hab. Wierzbic.
7.
W lutym, pod wpływem nękania przez przełożonych, pani Agnieszka poważnie podupadła na zdrowiu. Lekarz dał jej zwolnienie. Wtedy też – w porozumieniu z promotorem – postanowiła wycofać pracę z akademii i zamknąć przewód doktorski. – Prawo daje mi taką możliwość. Dalsze użeranie się nie miało najmniejszego sensu. To wszystko było nieprofesjonalne, nieuczciwe. Sądziłam, że wycofując pracę, grzecznie i elegancko rozwiązałam problem – podkreśliła.
Uczelnia jednak nie przyjęła jej decyzji do wiadomości. Wkrótce potem jeden z przełożonych poinformował ją, że ma dwa wyjścia: – Albo wrócę na AWL, praca zostanie utajniona i będę mogła się obronić, albo zabieram pracę, ale z poważnymi konsekwencjami prawnymi, łącznie z interwencją Służby Kontrwywiadu Wojskowego – opowiadała nam pani Agnieszka. Próba utajnienia pracy zaszokowała ją: – Brałam udział w jawnych badaniach. Pisałam na jawnych komputerach i używałam jawnych pendrive’ów. Środki finansowe zostały rozliczne. Na wszystko miałam zgody władz uczelni.
Wkrótce pani Agnieszka i jej promotor zostali pisemnie powiadomieni przez dziekana Wydziału Zarządzania AWL ppłk. dr. Józefa Ledzianowskiego, że nie mogą wycofać pracy, oraz że mają stawić się na wysłuchanie przed radą wydziału.
8.
12 marca – na dzień przed planowaną radą wydziału – zadzwonił do pani Agnieszki ppłk Zbigniew Milejski, pełnomocnik ds. ochrony informacji niejawnych AWL. Powiedział, że ma pilną sprawę. Pani Agnieszka przypomniała, że jest chora. – Sądziłam, że ma sprawę osobistą. Okazało się, że przyjechał do mnie samochodem służbowym z wymalowanym emblematem uczelni. Nie przedstawił mi ani upoważnienia, ani rozkazu – opowiada.
Pełnomocnik ds. ochrony informacji niejawnych na AWL Zbigniew Milejski odwiedził panią Agnieszkę w domu i zagroził służbą kontrwywiadu wojskowego. Foto: Onet
Pełnomocnik ds. ochrony informacji niejawnych na AWL Zbigniew Milejski odwiedził panią Agnieszkę w domu i zagroził służbą kontrwywiadu wojskowego.
Początkowo rozmowa przebiegała w dość przyjaznej atmosferze. Ppłk Milejski powiedział, że w pracy doktorskiej znajdują się dane wrażliwe, ale zgadza się z panią Agnieszką, że nie ma podstaw do jej utajnienia. Dodał: – Wiesz, ale ja patrzę na to ze strony tej drugiej, tych obcych. Dla mnie to jest bezcenny materiał. Agnieszka, nie muszą szpiegować, bo to na legalu dostają. I ktoś się powinien zastanowić, czy tak to komuś umożliwić – przekonywał. Po chwili dodał: – Jeżeli ja stwierdzę, że to powinno być zastrzeżone, a ty stwierdzisz, że jawne, to zaczyna się problem. Musiałbym wtedy napisać do SKW, żeby zajęli stanowisko.
Pani Agnieszka skwitowała to stwierdzeniem, że cała ta sprawa jest ambicjonalną rozgrywką władz uczelni.
Ppłk Milejski:– Uważamy się za wielką akademię, jedną z najlepszych w Europie, uważamy się za najlepszych, a tu wygląda na to, że nie. I ktoś, wiadomo kto, się bardzo zdenerwował.
Mimo pozornie przyjaznego tonu, pułkownik nie przestał straszyć pani Agnieszki służbami specjalnymi. W końcu ta rozpłakała się. Wtedy wkroczył jej mąż: – Ja was przeproszę, ale nie mogę pozwolić na to, żeby moja żona była w takim stanie. Jeżeli można, konkrety i dziękuję, bo zdaje pan sobie sprawę, że pana tu nie powinno być.
Ppłk Milejski przeprosił, że ich nachodzi. – Jest mi przykro, że tak się dzieje, jak się dzieje. Niestety, nic więcej nie mogę zrobić i powiedzieć.
Po kilku minutach wyszedł.
9.
Praca doktorska pani Agnieszki utknęła na wojskowej uczelni, mimo ponaglających pism jej prawnika, które trafiły do rektora gen. Skorupki oraz do wiadomości ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka.
W rozmowie z nami prawnik uczelni ppłk Dariusz Krośko przekonywał, że „wycofanie pracy jest prawnie niemożliwe”. Jednak kilka dni po naszym wyjeździe z Wrocławia wojskowa uczelnia zgodziła się na wycofanie pracy i zamknięcie przewodu doktorskiego pani Agnieszki. Teraz będzie mogła otworzyć przewód doktorski na innej, cywilnej uczelni.
Nie oznacza to jednak, że wrocławska „szkoła liderów” pozbyła się problemów. Wręcz przeciwnie, te będą narastały. W 2018 roku, wobec fali odejść studentów z uczelni, rektor Skorupka zlecił zbadanie przyczyn tego zjawiska. W meldunku szef pionu ogólnego uczelni poinformował go, że studenci rezygnują m.in. z powodu rozczarowania wynikającego z dysonansu pomiędzy kreowanym przez materiały promocyjne wizerunkiem żołnierza i służby a rzeczywistością. Odchodzą z powodu zbyt małej liczby zajęć praktycznych, dramatycznych warunków bytowych, niedostosowania programu szkolenia do realiów stanowiska dowódcy plutonu, czy frustracji wynikającej z niedostępności i marnej jakości mundurów i sprzętu wojskowego.
Meldunek wpłynął do kancelarii jawnej uczelni w lutym 2018 roku. Później nigdy nie ujrzał światła dziennego. Na rozwiązanie problemu rezygnacji studentów z uczelni nakierowana była właśnie praca pani Agnieszki.
Dr hab. Wierzbic: – Gdyby trafiła na podatny grunt i konstruktywne podejście, mogłaby przynieść pozytywne rezultaty nie tylko z punktu widzenia szkoły, ale też całych Sił Zbrojnych i naszego państwa.
