Rząd przyjął projekt nowelizacji Kodeksu cywilnego, który wprowadzi duże zmiany do prawa spadkowego. Chodzi o lepsze zabezpieczenie sytuacji prawnej spadkobierców, w szczególności osób małoletnich i całkowicie ubezwłasnowolnionych, ale nie tylko. Zmienią się też zasady dziedziczenia.
Obecne przepisy zakładają, że spadkobiorca na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku ma 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy. Termin ten zostanie zawieszony w sytuacji, w której złożenie wymaganego oświadczenia będzie wymagać zezwolenia sądu opiekuńczego. Pomoże to osobom małoletnim oraz ubezwłasnowolnionym. Należny im spadek nie będzie im przepadał z powodu niedopilnowania formalności. Wymagane oświadczenie mogą złożyć w ich imieniu opiekunowie. Ponadto nowe przepisy przewidują, że w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, zezwolenia na odrzucenie lub proste przyjęcie spadku będzie udzielał sąd spadku – w miejsce dotychczasowego sądu opiekuńczego.
Przyjęta przez rząd nowelizacja przewiduje zmianę zasady dziedziczenia w tzw. trzeciej grupie spadkowej, w przypadku, gdy którekolwiek z dziadków spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku. Udział spadkowy, który by mu przypadał, przypadał będzie jego dzieciom w częściach równych.
Jeżeli dziecko którekolwiek dziadków spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku, udział spadkowy przypadał będzie w częściach równych ich dzieciom, a jeśli brak jest dzieci i wnuków tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku – pozostałym dziadkom, w częściach równych.
Wyłączeni od dziedziczenia zostaną dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia. Dostosuje to prawo spadkowe do istniejących wzorców relacji rodzinnych w tej grupie spadkobierców. Skróci to także czas trwania postępowań i ograniczy potrzebę poszukiwania z urzędu przez sąd i wzywania na rozprawę dalszych krewnych spadkodawcy.
Termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku zostanie zachowany, jeżeli przed jego upływem osoba uprawniona do spadku złoży w tej sprawie wniosek do sądu.
Za niegodne dziedziczenia będą mogły zostać uznane osoby, które uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową. Dotyczy to także uporczywego uchylania się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą.
Co do zasady zaproponowane rozwiązania mają wejść w życie po trzech miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
