W związku z kontrowersyjnym sposobem przeprowadzania spisu ludności przez władze Litwy krajowy Związek Polaków zarządził własny spis ludności polskiej.
Ostatni spis ludności został przeprowadzony na Litwie w 2011 r. Zgodnie z wcześniejszą praktyką władze Litwy w roku bieżącym chcą zebrać dane statystyczne na temat jej ludności po dziesięciu latach. Jednak w praktyce spis nie zostanie przeprowadzony poprzez urzędników docierających do obywateli. Instytucja statystyczna zbierze po prostu dane dostępne we wszystkich rozproszonych rejestrach publicznych. Wzbudziło to już kontrowersje wśród miejscowych Polaków, bowiem w związku ze zniesieniem obowiązkowości adnotacji o narodowości w danych personalnych istniejącej od czasów radzieckich, wielu naszych rodaków może zostać nie zakwalifikowanych jako Polacy.
„W rejestrach państwowych na dzień dzisiejszy niestety nie jest obowiązkowy zapis narodowości, jeśli więc nie sprawdzimy, czy w litewskich bazach danych widnieje wpis o narodowości, albo nie wypełnimy wyżej wymienionej ankiety, to przeprowadzany obecnie spis ludności może nie wykazać rzeczywistej liczby Polaków na Litwie” – napisano w oświadczeniu upublicznionym w poniedziałek, sygnowanym przez Związek Polaków ma Litwie, Akcję Wyborczą Polaków na Litwie-Związek Chrześcijańskich Rodzin, Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” i Katolickie Stowarzyszenie Polaków na Litwie.
„W związku z planowanym na ten rok powszechnym spisem ludności na Litwie oraz w związku z nieścisłościami i rozbieżnościami statystycznymi dotyczącymi deklarowanej narodowości w poprzednich spisach ludności, ZPL przeprowadzi swój spis w celu porównawczo – informatycznym, na potrzeby statystyczne. Stosowną uchwałę jednogłośnie podjął Zarząd Główny ZPL 14 stycznia 2021 roku.” – treść oświadczenia zacytował polski portal na Litwie l24.lt.
W swojej informacji ZPL podkreśla, że spis „zostanie przeprowadzony na zasadzie pełnej dobrowolności”. Przedstawiciele największej polskiej organizacji na Litwie zamierzają przeprowadzić go „w każdej gminie położonej na obszarze Wileńszczyzny”. W każdej z nich będzie pracował specjalnie wyznaczony przez organizację pełnomocnik.
Jednocześnie ZPL przypomniał, że litewskie „Departament Statystyki uruchomił 15 stycznia ankietę internetową, za pomocą której można uzupełnić swoje dane dotyczące narodowości, języka ojczystego i znajomości języków obcych oraz wyznania” tak by były one ujęte w oficjalnej państwowej statystyce. Wspomniane organizacje powtórzyły apel wcześniej ogłaszany przez poszczególnych działaczy polskich na Litwie o wykazanie inicjatywy i sprawdzanie czy w państwowej statystyce znajduje się adnotacja o polskiej narodowości i ewentualne uzupełnianie danych w tym względzie. Jak podsumowano w oświadczeniu – „od naszej aktywności będzie zależało jakie będziemy mieli prawa, ile będziemy mieli szkół, nauczycieli i uczniów oraz czy nasz głos będzie się liczył w życiu społecznym i politycznym kraju”.
