Energetyka bez zysków. "Inwestycje koncernów opóźnią się co najmniej o rok"

Miały być miliardowe zyski, ale z powodu nowych regulacji wyniki największych krajowych koncernów energetycznych w przyszłym roku będą bliskie zeru — twierdzą analitycy. Tym samym spełni się scenariusz rysowany przez premiera Mateusza Morawieckiego, który ogłosił, że „nie będzie żałował spółek energetycznych” i doprowadzi do tego, by ich zyski wyniosły „zero plus”. To utrudni realizację przez branżę inwestycji w rozbudowę sieci i zielone moce wytwórcze. — Premier nie może ustalać zysków spółek. Zapomniał, że Skarb Państwa jest tylko jednym z akcjonariuszy spółek energetycznych — komentują eksperci.

— Nie będę żałował ani spółek obrotu, ani dystrybucyjnych, ani wytwarzania. W całości wynik sektora energetycznego musi się zamknąć na zero plus — zapowiedział premier Mateusz Morawiecki
Ministerstwo Aktywów Państwowych nie szykuje już żadnej dodatkowej daniny od zysków firm. Projekt trafił do zamrażarki — wynika z informacji Business Insider Polska
Według analityków niepotrzebny jest żaden nowy podatek, bo wprowadzane właśnie przez rząd interwencje na rynku energii są wystarczające do tego, by zdusić wyniki krajowej energetyki. Część dużych koncernów może zakończyć 2023 r. nawet pod kreską
— W mojej ocenie trudny 2023 r. może oznaczać opóźnienia inwestycji w wielu obszarach co najmniej o rok — przewiduje Łukasz Prokopiuk z Santander BM
Największy wytwórca prądu — PGE — przyznaje, że w krótkim terminie w swoich planach rozwojowych będzie musiał uwzględnić nowe przepisy dotyczące funkcjonowania branży

Słowa premiera Mateusza Morawieckiego, wypowiedziane podczas poniedziałkowego posiedzenia Rady Dialogu Społecznego, wywołały burzę. — Jestem za tym, aby spółki energetyczne w przyszłym roku miały minimalny zysk, bo jestem po stronie społecznej, po stronie wszystkich Polaków. Chcę ograniczyć inwestycje do tych najbardziej niezbędnych. Tak, by po pokryciu kosztów, amortyzacji i planów inwestycyjnych pozostał niewielki zysk — stwierdził Morawiecki. — Nie będę żałował ani spółek obrotu, ani dystrybucyjnych, ani wytwarzania. W całości sektor energetyczny musi się zamknąć na zero plus — dodał.

Po tych deklaracjach notowania największych firm energetycznych poszybowały w dół. Giełdowa wycena Polskiej Grupy Energetycznej w ciągu zaledwie jednego dnia stopniała o 7 proc., Tauronu o 8 proc., a Enei o 9 proc. Pytani przez nas eksperci z branży energetycznej są zdumieni, że premier odważył się na tak bezpośredni komunikat. — Nadzór właścicielski jest tragiczny. Nic dziwnego, że z tego powodu kontrolowane przez państwo spółki energetyczne notowane są na giełdzie z wyraźnym dyskontem. Premier nie może ustalać zysków spółek. Zapomniał, że Skarb Państwa jest tylko jednym z akcjonariuszy koncernów — mówi jeden z naszych rozmówców, który chce zachować anonimowość.

Okazuje się, że wizja „zysku zero plus” dla spółek energetycznych już się spełnia i nie trzeba do tego kolejnych podatków. Tak wynika z analizy Pawła Puchalskiego, analityka Santander BM. W swoich prognozach na 2023 r. przewiduje on, że wyniki największych krajowych koncernów energetycznych będą bliskie zeru. Tym samym kreślone jeszcze kilka miesięcy temu projekcje miliardowych zysków branży trafiły do kosza.

— Zakładam, że PGE i Enea zakończą przyszły rok z niewielką stratą netto, a wynik Tauronu znajdzie się lekko nad kreską. Z jednej strony mamy silną presję inflacyjną po stronie kosztowej, a z drugiej rząd wprowadza najróżniejsze regulacje, które mają na celu obniżenie przychodów spółek energetycznych, potencjalnie implikując jednorazowe rezerwy obniżające wyniki przyszłego roku — wyjaśnia Puchalski.

Także dla Michała Kozaka, analityka DM Trigon, jasne jest, że krajowa energetyka znalazła się pod ogromną presją. — Wypowiedź premiera traktujemy jako sygnał, że zmiany w kształtowaniu cen energii na rynku bilansującym i narzucenie pułapu przychodów ograniczą wyniki w wytwarzaniu energii. Zmiana modelu wynagradzania w dystrybucji również może negatywnie wpłynąć na wyniki segmentu, względem obecnie funkcjonującego modelu. Pamiętajmy jednak, że na początku roku segment wytwarzania i tak zostanie wyjęty z koncernów energetycznych. Ostateczne wyniki tych firm mogą być zbliżone do retoryki „zero plus”. Nie zakładałbym wprowadzania dodatkowych podatków od zysków dla energetyki, bo tych nadwyżkowych zysków w przyszłym roku po prostu nie będzie — twierdzi Kozak.

Windfall tax w zamrażarce

Plany dodatkowego obciążenia koncernów energetycznych, ale i szerzej — wszystkich dużych firm — podatkiem od nadmiarowych zysków (tzw. windfall tax), miał resort aktywów państwowych, kierowany przez Jacka Sasina. Pomysł jednak upadł i, jak wynika z naszych informacji, w najbliższym czasie nie będzie rozwijany. — Projekt trafił do zamrażarki — mówi nam źródło zbliżone do rządu.

Michał Kozak nie wyklucza jednak, że pomysł znów wypłynie, ale w odniesieniu do sektora paliwowego, w tym Orlenu, który przy wysokich cenach gazu, ropy i marżach rafineryjnych, może pokazać bardzo dobre wyniki kolejny rok z rzędu. Z drugiej strony zauważa, że przed paliwową grupą są rekordowe wydatki inwestycyjne, co powinno stanowić argument przeciwko dodatkowemu opodatkowaniu. — Zbliżają się wybory, a w takich okolicznościach wysokie zyski państwowych firm będą kłuły w oczy. Na razie jednak sygnały płynące z rządu w tej sprawie są bardzo niespójne, jest duży bałagan i nie przywiązywałbym się mocno do pojedynczych wypowiedzi — kwituje analityk DM Trigon.

W przypadku branży energetycznej wprowadzane właśnie regulacje i tak dławią już wyniki koncernów. Ustawa zamrażająca ceny prądu nakłada na elektrownie limity cen, a jeśli wytwórca sprzeda energię powyżej tych pułapów, to nadwyżkę wpłaci na specjalny fundusz, z którego finansowany będzie cały mechanizm mrożenia cen dla gospodarstw domowych, samorządów oraz małych i średnich firm. Rząd zapewnia, że limity cen będą ustalane w taki sposób, by „pokrywały uzasadnione koszty uczestników rynku, a także zachowały zachęty inwestycyjne”. Eksperci, a nawet same spółki energetyczne, podkreślają jednak, że nowe regulacje będą miały wpływ na plany inwestycyjne branży w najbliższych miesiącach.

Przyhamowane inwestycje

Analitycy nie mają wątpliwości, że wprowadzane przez rząd kolejne interwencje na rynku energii przełożą się na plany inwestycyjne krajowej energetyki. A branża realizuje właśnie program rozbudowy zielonych instalacji oraz sieci energetycznych, bez których dalszy rozwój OZE nie będzie możliwy. Na inwestycje w sieci dystrybucyjne branża chce przeznaczyć co najmniej 130 mld zł do 2030 r. To oznacza, że nakłady w skali roku muszą wzrosnąć o jedną trzecią. W przyszłym roku o pieniądze na tak duże projekty może być jednak trudno.

— Założenie niskich zysków implikuje niską generację gotówki, a to jednoznacznie ogranicza przyszłoroczne możliwości inwestycyjne polskich spółek energetycznych. Dlatego też w mojej ocenie trudny 2023 r. może oznaczać opóźnienia inwestycji w wielu segmentach co najmniej o rok. Chyba że uruchomione zostaną fundusze europejskie, ale ta kwestia jest w pełni w gestii polskiego rządu — twierdzi Paweł Puchalski z Santander BM.

O ocenę sytuacji poprosiliśmy Polską Grupę Energetyczną. — PGE jest świadoma, że działania rządu w dobie światowego kryzysu energetycznego zmierzają do utrzymania akceptowalnych cen energii elektrycznej dla mieszkańców Polski. Nasze ambitne cele inwestycyjne w okresie krótkoterminowym będą musiały uwzględnić aktualne ramy prawne. Nadrzędnym celem PGE jest utrzymanie bezpieczeństwa dostaw energii i ciepła — zaznaczył Konrad Mróz, rzecznik PGE.

PGE ma w planach nie tylko rozwój segmentów OZE i dystrybucji, ale w dalszej perspektywie chce także budować wraz z partnerami elektrownię jądrową. Czy znajdzie na to środki? — Spodziewam się, że sposobem na pozyskanie pieniędzy na duże inwestycje mogą być np. kolejne emisje akcji. Potrafię sobie wyobrazić emisję akcji PGE skierowaną np. do Orlenu albo opłatę jądrową, którą zobaczymy na naszych rachunkach za prąd — przewiduje Michał Kozak z DM Trigon.

businessinsider.com.pl