W 2021 r. Inspektorat Uzbrojenia Ministerstwa Obrony Narodowej wkroczył odświętnie. W tym roku obchodzi 10. rocznicę funkcjonowania. Może to być ostatni taki jubileusz. Inspektorat ma zastąpić Agencja Uzbrojenia, której powołanie zapowiedział minister obrony narodowej już w 2018 r.
Inspektorat Uzbrojenia jest następcą prawnym kilku komórek organizacyjnych: Departamentu Zaopatrywania Sił Zbrojnych, Biura Analiz Rynku Uzbrojenia, Terenowego Oddziału Techniki Morskiej oraz Oddziału Budowy i Modernizacji Okrętów, Departamentu Polityki Zbrojeniowej (w zakresie prac rozwojowych i nadzoru nad dokumentacją techniczną) oraz Departamentu Budżetowego (w zakresie działalności Oddziału Wydatków Centralnych).
Tym samym obszar kompetencji jest bardzo szeroki. Do głównych zadań IU należy m.in. realizacja faz analityczno-koncepcyjnych w procesie pozyskiwania sprzętu wojskowego, obejmujących analizę rynku i określanie możliwości wykonania zadań, w szczególności opracowanie studiów wykonalności oraz wstępnych założeń taktyczno-technicznych oraz procedur związanych z pozyskiwaniem sprzętu wojskowego.
Już w pierwszych latach działalności Inspektorat sfinalizował wiele zadań, które doprowadziły do wdrożenia do Sił Zbrojnych RP nowoczesnego uzbrojenia. Uruchomił m.in. dostawy elementów wchodzących w skład pierwszego Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego Marynarki Wojennej oraz modernizację samolotów M-28 Bryza i PZL-130 TC II Orlik.
Kolejne to umowy na dostawy kołowych transporterów KTO Rosomak, prace wdrożeniowe dotyczące pozyskania dywizjonowego modułu ogniowego Regina, samobieżnych 120 mm moździerzy Rak, dwóch egzemplarzy samobieżnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych partii próbnej czy modernizacja samolotów transportowych C-130E Hercules i C-295M CASA.
Program Wisła i samoloty F-35
Jak informuje mjr Krzysztof Płatek z Inspektoratu Uzbrojenia, przez 10 lat funkcjonowania instytucji, w ramach realizowanych zadań w latach 2011-2020, IU wydatkował środki o wartości 72,9 mld zł. Z tych pieniędzy 39,3 mld złotych zostało skierowanych do polskiego przemysłu obronnego.
Wśród umów zawartych w minionych 10 latach do najważniejszych należy kontrakt z drugiej połowy dekady na realizację I etapu programu Wisła oraz umowa na dostawy 32 samolotów V generacji F-35A.
Wśród umów zawartych z podmiotami krajowymi są kontrakty na dostawy czterech dywizjonowych modułów ogniowych Regina – nie tylko największe zamówienie skierowane do polskiego przemysłu obronnego, o wartości przekraczającej 4,6 mld złotych, ale również skutecznie zarządzany program.
Dzięki temu w grudniu 2020 r. możliwe było podpisanie aneksu, w którego efekcie Siły Zbrojne RP otrzymają dodatkowe dwie 155 mm samobieżne haubice Krab wraz z wozami dowodzenia i zabezpieczenia, bez zwiększania wartości zamówienia.
Rak, Poprad, Piorun
Duże znaczenie dla modernizacji SZ miały też zawarte umowy na dostawy elementów wchodzących w skład kompanijnych modułów ogniowych Rak, spośród których zrealizowana została już pierwsza umowa, zawarta w kwietniu 2016 r., obejmująca dostawę ośmiu modułów ogniowych.
W 2019 r. zawarta została ponadto umowa na dostawę pierwszego dywizjonowego modułu ogniowego wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych systemu HIMARS w ramach programu HOMAR.
Trwa także realizacja umów na dostawy nowego sprzętu dla wojsk obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej w zakresie najniższej warstwy systemu obrony (VSHORAD) Poprad oraz na dostawy rakiet i mechanizmów startowych do przenośnego przeciwlotniczego zestawu rakietowego Piorun.
Pilica, Leopard, Rosomak
W 2020 r. opracowany został pierwszy z sześciu zestawów przeciwlotniczych systemów rakietowo-artyleryjskich Pilica w ramach umowy zawartej pod koniec 2016 r. z konsorcjum krajowych podmiotów przemysłu obronnego. W sumie na realizację tych umów przeznaczono kwotę ponad 2,7 mld zł.
Ponadto, podpisane zostały umowy na dostawy czołgów Leopard 2A5 i kolejnych czołgów w wersji 2A4 wraz ze sprzętem wsparcia i zabezpieczenia, a także realizowana umowa na przeprowadzenie modernizacji czołgów Leopard 2A4 do wersji 2PL, której wartość wynosi ok. 3,3 mld zł.
W 2013 r. zakontraktowana została również dostawa ponad 300 kolejnych kołowych transporterów opancerzonych KTO Rosomak, a rok później kolejna umowa na realizację pracy rozwojowej oraz dostawę 33 wozów rozpoznania technicznego (WRT) na platformie Rosomaka.
W ciągu minionych 10 lat zakontraktowanych zostało 2,6 tys. pojazdów marki Jelcz w różnych wariantach (pojazdy skrzyniowe oraz podwozia pod zabudowę, zarówno w wersjach 4×4 oraz 6×6), z czego ponad 1,8 tys. zostało już dostarczonych do Sił Zbrojnych RP.
Unowocześnianie łączności satelitarnej
Inspektorat Uzbrojenia przeprowadził również negocjacje zakończone pozyskaniem 45 opancerzonych samochodów patrolowych Oshkosh M-ATV (MRAP – All Terrain Vehicle) dla Wojsk Specjalnych w ramach amerykańskiego programu Excess Defense Article (EDA). W 2020 r. zawarto też umowy na dostawę samochodów sanitarnych wielonoszowych.
W zakresie sprzętu dowodzenia i łączności sukcesywnie pozyskiwano nowe radiostacje, wozy kablowe i aparatownie łączności cyfrowej, jak również wdrożono nowoczesne wozy dowodzenia, węzły teleinformatyczne czy też mobilne moduły stanowisk dowodzenia.
Wykonano znaczący krok w modernizacji i unowocześnianiu łączności satelitarnej poprzez wybudowanie i uruchomienie stacji bazowej wojskowego systemu łączności satelitarnej, a w ramach współpracy z włoskim Ministerstwem Obrony pozyskano segment naziemny umożliwiający odbiór zobrazowań z satelitarnych systemów obserwacji, co zwiększyło potencjał Sił Zbrojnych RP w dziedzinie rozpoznania obrazowego.
Śmigłowce, radary i bezzałogowce
W zakresie radiolokacji prowadzono modernizację znajdujących się na wyposażeniu sił zbrojnych stacji radiolokacyjnych oraz pozyskiwano nowy sprzęt, w tym podpisano umowy na dostawy trójwspółrzędnych mobilnych radarów średniego zasięgu TRS-15M Odra oraz zdolnych do przerzutu stacji radiolokacyjnych (ZDPSR) Bystra.
Pozyskano również radary precyzyjnego lądowania typu GCA-2000 przeznaczone dla baz lotniczych, które zastąpiły poradzieckie radiolokacyjne systemy lądowania RSP-10MN. Po zakończeniu pracy wdrożeniowej pozyskane zostały w polskim przemyśle radiolokacyjne zestawy rozpoznania artyleryjskiego (RZRA) Liwiec.
– Prowadzona była również modernizacja polskiej floty śmigłowców rodziny W-3, gdzie główną rolę odgrywała Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Świdnik. Zawarte zostały umowy na dostawy zmodernizowanych śmigłowców W-3 Sokół oraz śmigłowców AW 101 przeznaczonych do zwalczania okrętów podwodnych (ZOP), wyposażonych dodatkowo w sprzęt medyczny pozwalający na prowadzenie akcji poszukiwawczo-ratowniczych CSAR – przypomina mjr Płatek.
Dodaje, że pozyskane zostały także śmigłowce S-70i Black Hawk do prowadzenia powietrznych operacji specjalnych. Udzielane były kolejne zamówienia na dostawy Bezzałogowych Statków Powietrznych, w tym klasy mini typu FlyEye, klasy mikro typu MayFly czy klasy taktycznej krótkiego zasięgu typu Orlik.
Samoloty, okręty, amunicja
Na potrzeby systemu szkolenia w Siłach Powietrznych RP zawarte zostały dwie umowy na dostawy samolotów M-346 Master, które zastąpią wprowadzone w latach 60. ubiegłego stulecia samoloty PZL TS-11 Iskra.
W tym katalogu są też umowy zrealizowane dla Marynarki Wojennej RP. Wśród nich wyróżniają się kontrakty na pozyskanie korwety patrolowej Ślązak oraz pierwszego niszczyciela min typu Kormoran II.
IU wymienia też umowy na elementy wchodzące w skład drugiego Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego Marynarki Wojennej oraz na dostawy kolejnych dwóch nowoczesnych niszczycieli min typu Kormoran II, a także sześciu holowników typu B860, z których cztery zostały już odebrane przez 3. Flotyllę Okrętów oraz 8. Flotyllę Obrony Wybrzeża.
Na bieżąco realizowane są zakupy środków bojowych i amunicji, spośród których wyróżnić należy zawarcie umów z Zakładami Metalowymi Dezamet na dostawy amunicji 155 mm przeznaczonej do samobieżnych haubic Krab oraz z zakładami Mesko na dostawy przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike wraz z zestawami do prowadzenia badań starzeniowych, pozwalających na wydłużenie okresu przydatności, oraz na dostawy 120 mm amunicji przeznaczonej do czołgów Leopard 2.
Zapowiedź powołania Agencji Uzbrojenia
Na szczególną uwagę zasługuje pozyskanie w ramach procedury FMS kierowanych lotniczych pocisków rakietowych dalekiego zasięgu AGM-158 JASSM i JASSM-ER. Do polskiego przemysłu obronnego skierowany został szereg zamówień obejmujących dostawy uzbrojenia i wyposażenia indywidualnego żołnierza, w tym nowoczesnego sprzętu optoelektronicznego, którego producentem jest PCO.
Jubileusz 10-lecia powstania IU odbywa się w cieniu zapowiedzi o powołaniu Agencji Uzbrojenia, która go zastąpi, a do utworzenia której szef MON powołał ministerialnego pełnomocnika w marcu 2018 r.
– Proces modernizacji, proces kupowania sprzętu dla Wojska Polskiego jest długotrwały i skomplikowany. Zbyt wiele podmiotów jest w niego zaangażowanych, w konsekwencji następuje przerzucanie się odpowiedzialnością oraz występuje problem decyzyjności. Postanowiłem to wszystko przełamać. Mamy przygotowany projekt ustawy o powołaniu Agencji Uzbrojenia – zapewniał minister Błaszczak, przedstawiając we wrześniu 2020 r. plan powołania Agencji Uzbrojenia.
Młyny wojskowych reform mielą jednak powoli, dlatego najpewniej Inspektorat Uzbrojenia przez jakiś czas będzie ogłaszał postępowania i podpisywał umowy.
