Ukraiński Instytut Pamięci Narodowej postanowił uczcić rocznicę urodzin Stepana Łenkawskiego, współzałożyciela Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i jednego z jej głównych ideologów, autora tzw. dekalogu ukraińskiego nacjonalisty.
Wpiątek 5 lipca br. Ukraiński Instytut Pamięci Narodowej organizuje wykład poświęcony Stepanowi Łenkawskiemu, ideologowi i współzałożycielowi Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Ma to być uświetnieniem 120-rocznicy jego urodzin. Ukraiński IPN w komunikacie podkreśla, że był on autorem tzw. dekalogu ukraińskiego nacjonalisty.
„Postać Stepana Łenkawskiego, jednego ze współzałożycieli Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, który stanął na jej czele po zamordowaniu Stepana Bandery, jest słabo zbadana. Bardziej znane, a w czasie wojny motywujące są jego wytyczne ideologiczne – Dekalog ukraińskiego nacjonalisty, kodeks moralny i etyczny dla setek tysięcy uczestników walki narodowo-wyzwoleńczej XX wieku” – oświadcza UIPN.
Przypomnijmy treść tej broszury:
Zdobędziesz państwo ukraińskie albo zginiesz walcząc o nie.
Nie pozwolisz nikomu plamić sławy ani czci Twego Narodu.
Pamiętaj o wielkich dniach naszej walki wyzwoleńczej.
Bądź dumny z tego, że jesteś spadkobiercą walki o chwałę Trójzęba Włodzimierzowego.
Pomścij śmierć Wielkich Rycerzy.
O sprawie nie rozmawiaj z kim można, ale z tym, kim trzeba.
Nie zawahasz się spełnić największej zbrodni, kiedy tego wymaga dobro sprawy.
Nienawiścią oraz podstępem będziesz przyjmował wrogów Twego Narodu.
Ani prośby, ani groźby, tortury, ani śmierć nie zmuszą Cię do wyjawnienia tajemnic.
Będziesz dążył do rozszerzenia siły, sławy, bogactwa i obszaru państwa ukraińskiego nawet drogą ujarzmienia cudzoziemców.
Założenia te były zbieżne z ideologią Dmytro Doncowa, głównego ideologa OUN – sankcjonowania przemocy wobec “innych” i całkowitej amoralności, mającej prowadzić do ustanowienia “państwa ukraińskiego”.
Wykład na temat Łenkawskiego wygłosi doktor politologii Ołeksandr Sycz, przewodniczący rady obwodu iwano-frankiwskiego (stanisławowskiego), zajmujący się naukowo życiem ideologa OUN (jest też autorem jego biografii). Wydarzenie ma być transmitowane online.
W komunikacie Ukraiński IPN przypomina, że Stepan Łenkawski w latach 20. XX wieku dołączył do ukraińskiego ruchu narodowego, działając w organizacjach studenckich podczas studiów we Lwowie. W 1929 roku został członkiem Prowodu (Kierownictwa) OUN na „ziemiach zachodnioukraińskich”, mając pod swoim nadzorem kwestie ideologiczne. To właśnie wówczas sformułował tzw. Dekalog OUN, w którym, jak pisze UIPN, „w krótkiej formie zawarł główne zasady, jakich powinien trzymać się OUN-owiec”.
Ponadto, UIPN podkreśla, że Łenkawski był „jednym z inicjatorów i współautorów tekstu Aktu 30 czerwca z 1941 roku, proklamującego odnowę państwa ukraińskiego”.
Należy zaznaczyć, że ukraińscy nacjonaliści (głównie z OUN-Bandery) w ramach Aktu Odnowienia Państwa Ukraińskiego, ogłoszonego we Lwowie 30 czerwca 1941 roku, chcieli utworzyć państwo na ziemiach południowo-wschodniej II RP pod egidą III Rzeszy i w sojuszu z Hitlerem. W dokumencie napisano m.in., że „powstające znów Państwo Ukraińskie będzie ściśle współpracować z Narodowo-Socjalistycznymi Wielkimi Niemcami, które pod kierownictwem swojego wodza Adolfa Hitlera stworzyły nowy ład w Europie i na świecie”. Niemcy, których próbowano postawić przed faktem dokonanym, natychmiast aresztowali członków tzw. rządu Stećki i uwięzili czołowych działaczy OUN – w tym Banderę, a później także Łenkawskiego.
Pod koniec lipca 1941 r. został aresztowany przez Gestapo o osadzony w obozie koncentracyjnym Auschwitz. Zwolniony z obozu pod koniec 1944 roku osiadł w Niemczech. Stał na czele Referatu Spraw Podsowieckich – organu analitycznego OUN, działającej poza terytorium dzisiejszej Ukrainy. Po zamordowaniu Stepana Bandery przez sowietów stanął na czele OUN. Zmarł w Monachium w 1977 roku.
Dodajmy, że w nocie UIPN nie podano informacji, iż w okresie międzywojennym Łenkawski jako działacz OUN działał w tej jawnie antypolskiej organizacji na szkodę państwa polskiego. W 1931 został aresztowany, a w 1932 roku skazany na więzienie w tzw. procesie „Kongresowców”. We wrześniu 1939 roku został wydostać się na wolność. W czasie II wojny światowej aktywnie działał w OUN-B (Bandery), zajmując się propagandą.
W opinii ks. prof. dr hab. Józefa Mareckiego, w kontekście genezy ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich należy wskazać na integralny nacjonalizm ukształtowany m.in. przez Dmytra Doncowa i właśnie Stepana Łenkawskiego.
