"Zimne, rozgotowane i niesmaczne". Była dietetyk szpitala tłumaczy, dlaczego zapowiedź PiS tego nie zmieni

dietetyczka-agnieszka-tokarczyk-mowi-o-jedzeniu-w-szpitalach

Dodatkowe pieniądze, które minister zdrowia obiecała na lepsze żywienie pacjentów, nie poprawią znacząco jakości posiłków w szpitalach. Twierdzi tak była dietetyk jednej z publicznych placówek, doskonale znająca tajniki dostarczania śniadań, obiadów i kolacji do hospitalizowanych. Wskazuje ona między innymi na zbyt duże odległości, które pokonują ze swoimi gotowymi produktami kontrahenci szpitali pozbawionych własnych kuchni. – Posiłek taki, choćby był zrobiony z najlepszych składników zawsze będzie uparowany, rozgotowany, zimny i niesmaczny – wylicza ekspertka.

Wprowadzenie programu „Dobry posiłek”, dla wszystkich pacjentów polskich szpitali, to drugi z tzw. konkretów na kolejną kadencję Zjednoczonej Prawicy, jeśli zwycięży ona w najbliższych wyborach parlamentarnych. – To nie tylko dostęp do smacznej zdrowej diety, ale także możliwość konsultacji z dietetykiem. Szpitale otrzymają na to dodatkowe środki, a NFZ zadba, by jakość żywienia była znacząco lepsza – zapowiedziała we wtorek Katarzyna Sójka, minister zdrowia.

– Program na pewno szlachetny, jednak bez szans powodzenia w szpitalach nieposiadających własnej kuchni, a takich jest większość. Oraz w małych miastach, w których liczba firm świadczących usługi kateringowe jest ograniczona – komentuje dla Onetu Agnieszka Tokarczyk, do 2022 r. zatrudniona jako dietetyk kliniczny w Samodzielnym Szpitalu Wojewódzkim im. Mikołaja Kopernika w Piotrkowie Trybunalskim. Obecnie Tokarczyk prowadzi własną Klinikę Zdrowego Życia.

Korzyść dla szpitali z własną kuchnią

Według Tokarczyk w teorii wszystko się zgadza: jeśli wzrosną stawki żywieniowe, powinna też wzrosnąć jakość posiłków. I stanie się tak w szpitalach z własną kuchnią – samodzielnie przygotowujących posiłki dla pacjentów – gdzie władze placówki mają realny nadzór nad procesem produkcyjnym.

– Jednak takich szpitali jest jednak obecnie już niewiele. Większość placówek leczniczych w Polsce korzysta z usług firm kateringowych – zauważa Tokarczyk. – Będą one po prostu podnosić cenę oferty, niekoniecznie zmieniając jej jakość.

Ekspertka z Piotrkowa nie wierzy bowiem, że dodatkowe 5-10 zł dziennej stawki żywieniowej na pacjenta wpłynie na to, że zewnętrzny wykonawca usługi dla szpitala zainwestuje dla przykładu: w bardziej przeszkolony personel, nowe i czyste sprzęty w kuchni, lepszy samochód do transportu posiłków czy w zmianę siedzibę firmy – lokując ją w sąsiedztwie szpitala. A to właśnie od tych ulepszeń zależy poprawa smaku czy utrzymanie optymalnej temperatury dania.

Była dietetyk szpitala wymienia wady posiłków dla pacjentów

– Oczywiście, że pacjenci mają prawo odczuwać niezadowolenie, mówię o tym jako były dietetyk szpitalny, ale także pacjentka kilku szpitali w województwie łódzkim – podkreśla Tokarczyk. I wymienia:

„posiłki nie są dostarczane na czas – a dla cukrzyków to kluczowe”,
„zwykle są zimne, rozgotowane i niesmaczne”,
„w badaniach mikrobiologicznych często wychodzą niebezpieczne dla zdrowia patogeny”

Taki stan rzeczy, według ekspertki z Piotrkowa, to codzienność w placówkach bez własnej kuchni.

– Proszę sobie wyobrazić ugotowanie 300 czy nawet 500 obiadów, zamówionych „na zewnątrz” przez taki szpital, w zależności od jego wielkości. Najpierw są one pakowane w jednorazowe naczynia, następnie odpowiednio oznaczane rodzajem diet oraz oddziałów, zbiorczo pakowane do samochodu, transportowane do placówki leczniczej, pokonując często 30, a nawet więcej kilometrów… — wylicza Tokarczyk.

A następne etapy to, jak dodaje rozmówczyni Onetu, wypakowywanie i dystrybucja po różnych oddziałach i piętrach szpitala.

– Posiłek taki, choćby był zrobiony z najlepszych składników zawsze będzie uparowany, rozgotowany, zimny i niesmaczny – stwierdza Tokarczyk. – Coraz częściej wykorzystuje się podgrzewane wózki do dystrybucji potraw, niemniej co do zasady niewiele to zmienia.

Pacjenci i szpitale ofiarami „monopoli”

Skąd się bierze zamawianie posiłków od firm w odległości „często 30, a nawet więcej kilometrów”?

Tokarczyk zwraca uwagę na kolejny problem, niezależny od wysokości stawki żywieniowej: szpitale bez własnej kuchni w małych miastach zwykle nie znajdują w nich miejscowej firmy kateringowej, bo na takim rynku lokalnym działają zazwyczaj drobne biznesy, które nie poradziłyby sobie z codziennym przygotowaniem kilkuset czy nawet tysiąca posiłków dla pacjentów.

– Wówczas szpitale w ofercie zaznaczają na przykład, że dopuszczają udział w przetargu firmy zlokalizowane np. 30 – 50 km od placówki, co od razu wpływa na wyższy koszt usługi oraz jej jakość – tłumaczy Tokarczyk.

Ale i wtedy — jak twierdzi ekspertka — w przetargu zostaje „ograniczona liczba firm, często jedna, która zdecyduje się świadczyć usługi i wówczas to już ona rozdaje karty, zwykle oczywiście kosztem pacjentów”.

W efekcie zdaniem Tokarczyk szpitale w małych miastach zmagają się wręcz z monopolami.

– Co przekłada się na to, że szpital niewiele może zrobić, jeśli na przykład nie zgadzają się gramatury, potrawy są zimne, nie docierają na czas. Można wysyłać upomnienia, naliczać kary umowne, a nawet rozwiązać umowę, jeśli dla przykładu w pożywieniu wykrywane są bakterie zagrażające życiu. Ale co dalej? – pyta retorycznie ekspertka. – Pacjenci pozostaną bez posiłków?

Konsultacje z dietetykiem w szpitalu nowością? No niekoniecznie…

– Podniesienie stawki żywieniowej w szpitalach przyniesie dodatkowe zyski wybranym firmom kateringowym, jednak na pewno nie pacjentom – sumuje Tokarczyk. – Aby posiłki były smaczne, pożywne i bezpieczne dla zdrowia, trzeba pochylić się nad całym systemem: między innymi ułatwić przedsiębiorcom otwieranie nowych firm świadczących usługi dostarczania posiłków do placówek medycznych, tworząc konkurencję na rynku.

Ekspertka z Piotrkowa odnosi się również do wtorkowej zapowiedzi minister zdrowia, zgodnie z którą program „Dobry posiłek” przyniesie pacjentom szpitali także „możliwość konsultacji z dietetykiem”.

– Nie jest to dla mnie żadna nowość, nie wiem skąd ten pomysł, skoro moim głównym zadaniem dietetyka w szpitalu były właśnie indywidualne konsultacje z pacjentami – wspomina Tokarczyk. – W szpitalu, w którym pracowałam na oddziałach, wisiała informacja o tym, że każdy pacjent zainteresowany rozmową z dietetykiem powinien zgłosić się do punktu pielęgniarskiego, który umówi dietetyka na konsultacje z pacjentem. Działało to bezbłędnie, zwykle w tym samym dniu pojawiałam się przy łóżku pacjenta, analizując jego stan, wyniki badań oraz przekazując zalecenia. Niejednokrotnie wysyłałam do pacjentów maile z różnymi ciekawostkami, złożeniami, planem dietetycznym.

Na koniec Tokarczyk ma ważną uwagę dla minister zdrowia.

– Ważne, aby pacjent miał możliwość bezpłatnej konsultacji dietetycznej, także zanim trafi do szpitala. Rząd bezzwłocznie powinien zapewnić polskim obywatelom dostęp do dietetyka w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, tym bardziej, ze większość hospitalizacji jest „dietozależna”, wyłączając na przykład ortopedię czy położnictwo – zauważa ekspertka z Piotrkowa.