Ameryka Łacińska jako ważny producent minerałów kluczowych dla technologii czystej energii może pomóc gospodarce światowej uniknąć niedoborów i wąskich gardeł, które mogłyby zagrozić transformacji energetycznej. Musi jednak sprostać trudnemu wyzwaniu.
- Ameryka Łacińska jest ważnym producentem minerałów o kluczowym znaczeniu dla przemian w zakresie czystej energii i ma znaczny potencjał, aby zwiększyć swoją rolę.
- Eksperci Międzynarodowej Agencji Energetycznej wskazują m.in., że Ameryka Łacińska odpowiada za 40 proc. światowej produkcji miedzi i ma 35-procentowy udział w globalnych dostawach litu, dysponując wielkimi rezerwami tych metali.
- Jak wynika jednak z analizy, aby wykorzystać potencjał Ameryki Łacińskiej, działalność górnicza musi spełniać standardy ESG (Environmental, Social, Governance – zarządzanie środowiskowo-społeczne), a także uwzględniać interesy społeczności lokalnych.
- O wykorzystaniu surowców krytycznych w transformacji energetycznej będziemy rozmawiali podczas debaty “Surowce krytyczne” na Europejskim Kongresie Gospodarczym, który odbędzie się 24-26 kwietnia 2023 roku w Katowicach.
Międzynarodowa Agencja Energetyczna (International Energy Agency – IEA) przedstawiła analizę możliwości rozwoju wydobycia w Ameryce Łacińskiej minerałów krytycznych i roli, jaką region ten odegra w związku z tym w transformacji energetycznej i przejściu na zeroemisyjne wytwarzanie energii. Komentarz napisali analitycy i specjaliści: Alejandra Bernal, Joerg Husar i Johan Bracht.
Przypomnijmy, że Ameryka Łacińska to termin obejmujący m.in. 20 krajów Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej, w których mówi się językami romańskimi, tj. po hiszpańsku, portugalsku lub francusku.
Autorzy analizy wskazali, że Ameryka Łacińska jest istotnym producentem kilku minerałów niezbędnych dla technologii czystej energii i może wykorzystać swój sektor górniczy, poszerzając go o nowe minerały, pomagając gospodarce światowej uniknąć niedoborów i wąskich gardeł, które mogą zagrozić transformacji w kierunku czystej energii.
Region ten, jak stwierdzają autorzy komentarza, już teraz produkuje duże ilości litu, który jest potrzebny do produkcji akumulatorów, oraz miedzi, która stanowi podstawę rozwoju odnawialnych źródeł energii i sieci elektroenergetycznych.
Zaznaczono, że Ameryka Łacińska mogłaby także rozszerzyć działalność wydobywczą o wiele innych materiałów, takich jak pierwiastki ziem rzadkich, które są używane w silnikach pojazdów elektrycznych i turbinach wiatrowych, oraz nikiel – kluczowy składnik akumulatorów.
Jednak w ocenie autorów analizy, aby wykorzystać potencjał, działalność górnicza musi spełniać wysokie standardy środowiskowe, społeczne i zarządzania (ESG – ang. Environmental, Social and Corporate Governance), a także poszukiwać sposobów na generowanie wymiernych korzyści dla społeczności lokalnych.
Ameryka Łacińska jest potęgą w produkcji miedzi oraz litu, a ma też wiele innych metali
Analiza wskazuje, że Ameryka Łacińska odpowiada za 40 proc. światowej produkcji miedzi, na czele z Chile (27 proc.), Peru (10 proc.) i Meksykiem (3 proc.). Podano, że udział tego regionu w światowych rezerwach miedzi jest w dużej mierze podobny do udziału w produkcji, chociaż Meksyk i Kolumbia mają jeszcze niewykorzystany potencjał.
Obecni producenci mogliby szybko zwiększyć produkcję, ale w dłuższej perspektywie mogą stanąć w obliczu problemów z wydajnością ze względu na spadającą jakość rudy w zasobach. Udział regionu w globalnych wydatkach przeznaczonych na poszukiwanie miedzi wzrósł, jak podano, z 35 proc. do 45 proc. w ciągu ostatniej dekady, co wskazuje na potencjał wzrostu produkcji.
Obecnie region dostarcza 35 proc. światowego litu, na czele z Chile (26 proc.) i Argentyną (6 proc.), które są odpowiednio drugim i czwartym największym światowym jego producentem. Ameryka Łacińska, podobnie jak w przypadku miedzi, ma także duże rezerwy litu.
W omawianej analizie podano, że region ma ponad połowę światowych rezerw litu, zlokalizowanych głównie w Argentynie (21 proc. ) i Chile (11 proc.). Zaznaczono, że również Boliwia ma ogromne niewykorzystane zasoby litu, prawie porównywalne z wielkością dzisiejszych globalnych rezerw litu, ale braki w infrastrukturze utrudniają osiągnięcie opłacalności wydobycia.
Ameryka Łacińska może zatem odegrać jeszcze ważniejszą rolę w zaspokojeniu szybko rosnącego światowego popytu na lit. Wydatki na poszukiwania litu w regionie wzrosły ponad dwukrotnie w ciągu ostatniej dekady, z 44 mln dolarów w 2010 r. do 91 mln dolarów w 2021 r., a istnieje możliwość jeszcze większego zintensyfikowania działań, biorąc pod uwagę, że udział regionu w globalnych wydatkach na poszukiwania spadł w tym samym okresie z 52 proc. do 36 proc.
Oprócz miedzi i litu Ameryka Łacińska ma znaczny potencjał w produkcji grafitu, niklu, manganu i metali ziem rzadkich. Sama Brazylia, jak wskazano w analizie, ma około jednej piątej światowych rezerw każdego z tych surowców, ale obecnie produkuje jedynie niewielkie lub umiarkowane ilości – od 0,2 proc. światowej produkcji metali ziem rzadkich do 7 proc. w przypadku grafitu.
Inwestycje przeznaczane na poszukiwanie metali nieproporcjonalne do potencjału regionu
W komentarzu oceniono, że Ameryka Łacińska nie przyciągnęła jeszcze inwestycji odpowiadających jej potencjałowi, bo na przykład tylko 7 proc. światowego budżetu na poszukiwania niklu i metali ziem rzadkich przeznaczono na ten region.
Przyszłe kampanie poszukiwawcze skorzystałyby na zaktualizowanych krajowych badaniach geologicznych, ponieważ obecne informacje geologiczne nie zawsze obejmują kluczowe minerały związane z energią, które w ostatnich latach zyskały większą uwagę.
W analizie podano m.in., że Brazylia utworzyła wydział ds. minerałów krytycznych w ramach departamentu geologii, który wydał przepisy zmniejszające obciążenia administracyjne dla strategicznych projektów górniczych, ze szczególnym uwzględnieniem litu i metali ziem rzadkich, przy czym uwzględniono również grafit, miedź i kobalt.
Jednak same informacje nie wystarczą do uruchomienia inwestycji niezbędnych do pełnego wykorzystania zasobów mineralnych regionu.
Zdaniem autorów analizy rządy muszą ustanowić ramy, które przyciągną zwiększone inwestycje w działalność wydobywczą i przetwórczą, określając jasne przepisy i tworząc zachęty, przy jednoczesnym zapewnieniu zgodności ze standardami ESG.
Górnictwo, jak podano, stanowiło historycznie od 13 proc. do 19 proc. napływających do Ameryki Łacińskiej bezpośrednich inwestycji zagranicznych.
Sektor ten ma duży potencjał rozwojowy, ale jednocześnie towarzyszy mu wysokie ryzyko degradacji środowiska i niekorzystnego wpływu na społeczności lokalne. Kwestie ESG już teraz stanowią główny przedmiot zainteresowania międzynarodowych firm górniczych i interesariuszy.
Górnictwo musi łagodzić negatywny wpływ na środowisko i społeczności lokalne
W Ameryce Łacińskiej standardy środowiskowe są kluczowe nie tylko dla ochrony środowiska, ale także dla zdobycia i utrzymania poparcia lokalnych społeczności. Zaznaczono, że poważne katastrofy w ciągu ostatniej dekady podsyciły nastroje antygórnicze.
Wskazane w analizie przykłady katastrof to wyciek 40 tys. m3 kwasu siarkowego nad rzeką Sonora w Meksyku w 2014 r., który wpłynął na zaopatrzenie w wodę tysięcy ludzi, a także pękniecie tamy osadowej w 2019 r. przy kopalni Brumadinho w Brazylii, w wyniku czego zginęło 270 osób.
Jak wynika z raportu Inter-American Development Bank (Międzyamerykańskiego Banku Rozwoju), chociaż kraje Ameryki Łacińskiej wprowadziły ramy dotyczące licencjonowania i regulacji środowiskowych, nadal istnieje pole do poprawy w tym obszarze.
Autorzy komentarza ocenili m.in., że przed rozpoczęciem nowych projektów należy ustanowić wartości bazowe dla kluczowych wskaźników środowiskowych, takich jak jakość wód gruntowych, a następnie monitorować je w sposób ciągły podczas eksploatacji zasobów.
Wskazano też, że rządy muszą zapewnić solidne systemy regulacyjne z wystarczającą liczbą pracowników zajmujących się wydawaniem zezwoleń i przestrzeganiem przepisów, a także wiarygodne informacje publiczne i plany reagowania w sytuacjach kryzysowych.
Podano, że według jednej ze światowych baz danych dotyczących konfliktów w górnictwie, 45 proc. zgłoszonych konfliktów ma miejsce w Ameryce Łacińskiej, gdzie działalność jest często zlokalizowana w pobliżu wrażliwych i zróżnicowanych biologicznie ekosystemów, z których wiele jest domem dla społeczności lokalnych.
Społeczna licencja. Czym jest i dlaczego jest ważna?
Te elementy, w połączeniu z intensywnym wykorzystywaniem ziemi i zasobów wodnych oraz stosowaniem ciężkich maszyn w ramach działalności górniczej, zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia konfliktów i stanowią wyzwanie dla firm w zakresie uzyskania “społecznej licencji na prowadzenie działalności”.
Licencja społeczna odnosi się ogólnie do tego, czy firma lub projekt ma stałą akceptację społeczności lokalnej, poza kwestiami, które są wymagane przez procesy prawne lub regulacyjne.
Ameryka Łacińska jako region charakteryzuje się jednymi z największych dysproporcji majątkowych na świecie, mierzonych współczynnikiem Giniego (miara stopnia nierówności dochodowej), a różnica ta pogłębiła się w ostatnich latach. Brak lokalnych korzyści z projektów wydobywczych lub ich postrzeganie są głównymi przyczynami niepokojów społecznych, a protesty wstrzymują działalność wydobywczą lub spowalniają nowe inwestycje.
W ostatnich dwóch dekadach, jak zaznaczono, wiele rządów Ameryki Łacińskiej poprawiło gromadzenie, alokację i wydatkowanie dochodów pochodzących z górnictwa i innych gałęzi przemysłu wydobywczego. Jednak w ocenie autorów komentarza rządy i przemysł będą musiały podjąć znacznie więcej działań, aby zapewnić, że wymierne korzyści z projektów górniczych dotrą do społeczności lokalnych.
Reasumując, w Ameryce Łacińskiej drzemie potencjał wydobycia i przetwarzania ważnych minerałów wskazujący na możliwość zapewnienia długoterminowych, niezawodnych ich dostaw niezbędnych dla globalnej transformacji energetycznej, ale jak oceniono w analizie, aby lepiej wykorzystać ten potencjał, region musi poczynić postępy w zakresie wyzwań ESG.
Źródło: wnp.pl
