Mimo że Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) działają już od przeszło trzech lat, to pracodawcy nadal nie mają zaufania do tego programu i nazywają go upolitycznionym. Pytani o to, co zmieniłoby ich nastawienie, wskazują na pieniądze. Woleliby, aby składki wpłacane po ich stronie były mniejsze. Jeszcze lepiej by było, by na emeryturę odkładał wyłącznie pracownik.
- Mentor przy wsparciu merytorycznym Politechniki Częstochowskiej przeprowadził kolejne, drugie badanie postrzegania Pracowniczych Planów Kapitałowych.
- Blisko 80 proc. pracodawców stwierdziło, że główną wadą PPK jest brak jasno zadeklarowanej gwarancji utrzymania systemu w dłuższej perspektywie. Niemal 40 proc. pracodawców nie widzi żadnych zalet tego programu.
- – Przez PPK oszczędza tylko około 30 proc. zatrudnionych, a na dodatek pracodawcy nie obserwują wzrostu zainteresowania PPK. To powinno stanowić powód do niepokoju – uważa Dorota Dula, autorka najnowszego badania na temat postrzegania PPK.
– Przeciętnie na emeryturze przeżywamy 14 lat życia. Jak wynika z najnowszego raportu Komisji Europejskiej „Semestr europejski”, w roku 2060 emerytura przeciętnego Polaka stanowić będzie zaledwie 25 proc. ostatniej pensji. Obecnie wskaźnik ten wynosi około 54 proc., co już i tak jest trochę poniżej średniej dla krajów OECD. Oznacza to, że w 2060 Polska będzie miała jedną z najniższych tzw. stóp zastąpienia w krajach rozwiniętych – zwraca uwagę inicjatorka raportu Dorota Dula, dyrektor biura programów emerytalnych i kapitałowych Mentor, ekspertka BCC.
– Dlatego też tak ważne jest oszczędzanie z celem emerytalnym, podobnie jak kluczowa wydaje się dywersyfikacja źródeł dochodów emerytalnych. Dla osób zatrudnionych jedną z możliwości jest oszczędzanie w ramach PPK. Tymczasem oszczędza w ten sposób tylko około 30 proc. zatrudnionych, a na dodatek pracodawcy nie obserwują wzrostu zainteresowania PPK. To powinno stanowić powód do niepokoju – uważa Dorota Dula.
Słabe i mocne strony PPK zdaniem pracodawców
Pracodawcy oceniając system PPK i wskazując na jego wady, w zdecydowanej większości (blisko 80 proc.) stwierdzili, iż największą jego wadą jest brak jasno zadeklarowanej gwarancji utrzymania systemu w dłuższej perspektywie. Nieco ponad 40 proc. badanych uznało za wadę to, że wpłata na PPK wiąże się z mniejszym wynagrodzeniem.
Mniej więcej 32 proc. podało, że PPK rodzi ryzyko inwestycyjne, a sam system przez to, że jest programem rządowym, jest upolityczniony. Blisko 21 proc. pracodawców stwierdziło, że wadą PPK jest autozapisywanie do programu. Nieco ponad 14 proc. uznało za wadę systemu warunki wypłat dla grupy osób przed 60. rokiem życia, a 8 proc. za wadliwe uznało warunki wypłaty po 60. roku życia.
Kolejnymi problemami, na jakie wskazują pracodawcy, są niejasne zasady (11 proc.) i mało klarowne przepisy w sytuacji zmiany pracodawcy (8 proc.). 16 proc. badanych stwierdziło, że PPK wymusza inwestowanie w największe spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, które wchodzą do indeksu WIG20.
38 proc. pracodawców nie dostrzegło żadnych zalet PPK. Przedsiębiorcy, którzy ocenili to rozwiązanie mniej krytycznie, wskazywali, że jedną z zalet PPK (27 proc. ankietowanych) jest zwolnienie wpłat z obowiązku odprowadzania od nich składek na ZUS. 19 proc. dostrzegło pozytywny wydźwięk programu budującego wizerunek pracodawcy odpowiedzialnego społecznie, dla 16 proc. zaletą jest możliwość dokonywania dodatkowych wpłat przez pracodawcę.
– Wielki brak zaufania do państwa widać nie tylko w stopniu partycypacji Polaków w PPK. Również sami pracodawcy podkreślają brak zaufania do polityki emerytalnej państwa jako wadę systemu PPK. Obawiają się, że PPK jest systemem tymczasowym, służącym głównie jako narzędzie kapitalizujące spółki Skarbu Państwa poprzez zwiększenie obrotu akcjami tych spółek notowanych w WIG20. Co ważne, pracodawcy z sektora publicznego wskazywali upolitycznienie PPK jako jedną z kluczowych wad systemu – mówi cytowana w raporcie Dorota Dula.
Co może wpłynąć na poprawę postrzegania PPK
Autorzy badania zapytali również o to, co zdaniem pracodawców warto zmienić w PPK, by odbiór tego programu był wśród nich coraz lepszy.
Z raportu wynika, że pracodawcy w większości ocenili bardzo dobrze lub dobrze przede wszystkim pomysł zwiększenia wpłaty po stronie pracownika i zmniejszenia wpłaty po stronie pracodawcy. Również pozytywnie odnieśli się do pomysłu wprowadzenia wpłaty tylko po stronie pracownika bez udziału pracodawcy.
Pracodawcy ocenili negatywnie m.in. pomysł zlikwidowania wpłaty po stronie pracownika, podwyższenie poziomu wpłaty po stronie pracodawcy i obniżenie tej wartości po stronie pracownika.
Zdaniem blisko połowy (45 proc.) pracodawców PPK nie pełni też roli benefitu, a 28 proc. nie potrafiło stwierdzić jednoznacznie, czy PPK jest dla pracownika benefitem, czy nie. W sumie 27 proc. pracodawców – w tym 14 proc. zdecydowanie – stwierdziło, że ich zdaniem pracownicy traktują PPK jako benefit pracowniczy.
Pracodawcy zapytani, czy widzą potrzebę wprowadzenia w swojej firmie dodatkowego benefitu emerytalnego poza PPK, w większości (44 proc.) przyznali, że tak. Przeciwnego zdania było 16 proc. badanych. 40 proc. pozostało niezdecydowanymi i odpowiedziało, że nie wie, czy taki dodatkowy benefit emerytalny jest w ich organizacji potrzebny.
Co to są Pracownicze Plany Kapitałowe?
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) ruszyły 1 lipca 2019 roku. Jest to ogłoszony przez rząd program prywatnego, długoterminowego oszczędzania, w którym oszczędności budowane są wspólnie przez pracowników, pracodawców i państwo.
Z wynagrodzenia zasadniczego pracownika co miesiąc odprowadzone jest obowiązkowo 2 proc. i, jeśli będzie chciał dodatkową kwotę, maksymalnie kolejne 2 proc. Jeśli zarobki nie przekraczają 120 proc. najniższej krajowej, wpłata może zostać zmniejszona do 0,5 proc. Pracodawca do tej puli wpłaca dodatkowe 1,5 proc. (lub, jeśli chce, więcej – maksymalnie kolejne 2,5 proc.). Ponadto każdy uczestnik programu po 3 miesiącach otrzymuje 250 zł wpłaty powitalnej i co roku 240 zł od państwa.
Z danych przekazanych przez Polski Fundusz Rozwoju (PFR) wynika, że na koniec sierpnia 2022 r. liczba uczestników Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) wyniosła 2,44 mln. 2 miesiące wcześniej było ich 2,4 mln. Z kolei ubiegły rok zakończono wynikiem 2,27 mln, a stan z 30 czerwca 2021 roku wskazywał na 2,16 mln.
pulshr.pl
