W czasie wizyty prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego w USA, Joe Biden wydał wraz z nim deklarację o partnerstwie strategicznym dwóch państw.
„Trzydzieści lat po przywróceniu niepodległości Ukrainy więzi między Stanami Zjednoczonymi a Ukrainą są silniejsze niż kiedykolwiek.” – tak rozpoczyna się tekst „wspólnej deklaracji” prezydentów USA i Ukrainy, jaki zamieszczono na oficjalnej stronie internetowej tego drugiego. „Nasze relacje służą za kamień węgielny bezpieczeństwa, demokracji i praw człowieka na Ukrainie i w szerszym regionie. Jesteśmy zaangażowani we wdrażanie przez Ukrainę głębokich i kompleksowych reform niezbędnych do spełnienia jej europejskich i euroatlantyckich aspiracji. Jesteśmy również zjednoczeni w naszym zaangażowaniu na rzecz suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy w obliczu ciągłej rosyjskiej agresji.” – zadeklarowały głowy państw.
Ukrainę wymieniono jako kluczowe państwo w „globalnej walce między demokracją, a autokracją”. Prezydenci stwierdzają przy tym, że „Ukraina osiągnęła postęp w budowaniu uczciwych instytucji i zamierza, przy wsparciu USA, nadal zwalczać korupcję, zapewniać odpowiedzialność [władz], chronić prawa człowieka, realizować aspiracje swoich obywateli oraz tworzyć korzystne warunki dla przyciągania bezpośrednich inwestycji zagranicznych i stymulowania wzrostu”. Wszystko to doprowadziło oba państwa do zgody co konieczności „ożywienia” Komisji Partnerstwa Strategicznego, której „karta” ma być zatwierdzona przez szefów dyplomacji obu państw jeszcze jesienią bieżącego roku.
Wśród celów partnerstwa wymienia się „przeciwstawianie się rosyjskiej agresji”, która „zdestabilizowała Europę i region Morza Czarnego i zagroziła globalnemu porządkowi opartemu o zasady”. Strona amerykańska podkreśliła, że nie uznaje aneksji Krymu, popierając i platformę krymską zainicjowaną niedawno przez Kijów , jak i format normandzki jako format wynegocjowania politycznego rozwiązania konfliktu poprzez „pokojowe przywrócenie” władzy Ukrainy nad półwyspem.
Strona amerykańska zadeklarowała, że popiera prawo Ukrainy do starania się o przystąpienie do NATO, nie nakreśliła jednak żadnej konkretnej perspektywy w tym względzie. W tekście deklaracji ogłoszono natomiast, że Stany Zjednoczone przekażą Ukrainie kolejną transzę pomocy wojskowej o wartości 60 mln dol., która ma objąć dostawy ręcznych wyrzutni pocisków przecipancernych Javelin.
Amerykanie mają zaangażować się w reformę ukraińskiego przemysłu zbrojeniowego i służb specjalnych. Mają wspierać Ukrainę w zakresie cyberbezpieczeństwa i wywiadowczym, w tym ostatnim aspekcie także z wykorzystaniem kosmicznego komponentu swoich sił zbrojnych.
Jednocześnie w deklaracji znalazła się część poświęcona „demokracji, sprawiedliwości i prawom człowieka”. Ukraina zadeklarowała w niej dążenie do walki z korupcją i reformy wymiaru sprawiedliwości „w zgodzie z najlepszymi praktykami międzynarodowymi”. W tym celu wzmocniona ma zostać pozycja dyrektora Narodowego Biura Antykorupcyjnego oraz stworzony specjalny urząd prokuratorski zajmujący się tylko sprawami korupcyjnymi.
„Przy wsparciu USA Ukraina będzie nadal propagować poszanowanie praw człowieka, wolności obywatelskich i podstawowych wolności zgodnie z międzynarodowymi standardami i zobowiązaniami, a także walczyć z rasizmem, ksenofobią, antysemityzmem i dyskryminacją społeczności LGBTQI . Ukraina planuje zwiększyć odpowiedzialność za przemoc wobec wszystkich osób bez względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, religię, orientację seksualną lub poglądy polityczne, w tym poprzez ustawodawstwo.” – zapisano w części deklaracji poświęconej prawom człowieka.
W kwestii demokracji, praw człowieka i wymiaru sprawiedliwości strona ukraińska jeszcze w tym roku ma przygotować „Plan Transformacji”, którego wykonanie USA wesprą jeszcze w tym roku kwotą 463 mln dol.
Na innej płaszczyźnie strony deklaracji mają stworzyć specjalną platformę „dialogu” w sprawie polityki klimatycznej. Do 2030 r. ma zostać osiągnięta redukcja emisji gazów cieplarnianych. Ukraina ma poczynić kroki na rzecz zwiększenia atrakcyjności swojego sektora energetycznego dla zagranicznych inwestorów.
„Stany Zjednoczone i Ukraina nadal będą sprzeciwiać się Nord Stream 2, który postrzegamy jako zagrożenie dla europejskiego bezpieczeństwa energetycznego. Stany Zjednoczone zamierzają w dalszym ciągu wykorzystywać środki przewidziane w ustawodawstwie i dyplomacji energetycznej, w tym poprzez niedawne powołanie starszego doradcy ds. bezpieczeństwa energetycznego, w celu utrzymania tranzytowej roli Ukrainy i bezpieczeństwa dostaw w okresie transformacji energetycznej oraz zapobieganiu wykorzystywaniu przez Kreml energii jako broni geopolitycznej. Rządy USA i Ukrainy wspierają wysiłki na rzecz zwiększenia możliwości dostaw gazu na Ukrainę ze zdywersyfikowanych źródeł.” – zapisano w deklaracji w kwestii, która od w tym roku stała się jedną z głównych w agendzie relacji amerykańsko-ukraińskich.
Na płaszczyźnie polityki finansowej „zgodnie z programem Międzynarodowego Funduszu Walutowego Ukrainy, Ukraina zamierza zreformować przedsiębiorstwa państwowe, chronić niezależność banku centralnego, wzmocnić nadzór sektora finansowego oraz stworzyć sprawiedliwe środowisko biznesowe i inwestycyjne”. By wesprzeć rozwój dwustronnych obrotów handlowych Export-Import Bank (EXIM) USA wyłoży 3 mld dol. Ukraina ma egzekwować zakaz używania nielicencjonowanego oprogramowania w instytucjach publicznych i niepublicznych.
USA chcą przekazać Ukrainie jeszcz3 12,8 mln dol. na zorganizowanie sprzętu niezbędnego dla przechowywania szczepionek przeciw SARS CoV-2 oraz 45 mln dol. na wsparcie humanitarne Donbasu.
