Z najświeższych udostępnionych przez MON danych wynika, że mamy w czynnej służbie 71 generałów. Przegląd tej oficjalnej listy zmniejsza tę liczbę do 42. To prawdopodobnie najmniej wykwalifikowanych dowódców, jakich mieliśmy kiedykolwiek.
Zacznijmy od tego, że nie ma w służbie czynnej ani jednego czterogwiazdkowego generała. Teoretycznie więc Polska nie posiada równego stopniem rozmówcy dla najwyższych dowódców sił zbrojnych USA i szefów obrony państw NATO. Zresztą nigdy nie mieliśmy ich wielu – w PRL zaledwie trzech (choć wtedy istniał jeszcze wyższy stopień – marszałka Polski), w wolnej Polsce pięciu w czynnej służbie (dwóch – Andrzej Błasik i Bronisław Kwiatkowski czwartą gwiazdkę otrzymało pośmiertnie, a obaj zginęli w katastrofie smoleńskiej).
Polska nie ma czterogwiazdkowych generałów w służbie czynnej
Z reguły najwyższy stopień przysługiwał szefowi Sztabu Generalnego WP – stąd nosili go generałowie Czesław Piątas, Franciszek Gągor, Mieczysław Cieniuch i jako ostatni Mieczysław Gocuł. Jedyny czterogwiazdkowy generał, nie będący szefem sztabu, zajmował najwyższe pełnione do tej pory przez Polaka stanowisko w wojskowej strukturze NATO. Mieczysław Bieniek otrzymał czwartą gwiazdkę tuż po tym jak na trzyletnią kadencję został zastępcą Dowódcy Strategicznego NATO ds. Transformacji, tzw. D-ACT, z siedzibą w Norfolk w Wirginii. Po przedwczesnym odejściu gen. Gocuła z końcem stycznia, czterech gwiazdek na ramionach nie nosi już nikt.
Zapewne w tym roku taką nominację otrzyma obecny szef Sztabu Generalnego gen. broni (trzygwiazdkowy) Leszek Surawski. I prawdopodobnie na tym się skończy, bo po ostatniej fali odejść pula trzygwiazdkowych generałów zmalała dramatycznie. Na oficjalnej liście MON jest ich zaledwie sześciu, ale wśród nazwisk widnieje nadal gen. broni Marek Tomaszycki, odchodzący do cywila były dowódca operacyjny.
Poza Surawskim, jedynym trzygwiazdkowym generałem w warszawskim sztabie jest jego pierwszy zastępca, Michał Sikora. W Brukseli – przy Komitetach Wojskowych NATO i Unii Europejskiej – Polskę reprezentuje z powodzeniem gen. broni Andrzej Fałkowski, którego kadencja jako MILREP-a kończy się w marcu, choć jak nieoficjalnie wiadomo – ma być przedłużona. Prawdopodobnie nie ma kogo za niego wysłać…
W tym roku z Brunssum wróci też gen. broni Janusz Adamczak, doświadczony dowódca liniowy, teraz szef sztabu jednego z dwóch Sojuszniczych Dowództw Sił Połączonych. Choć jak słychać, nie wiadomo, czy po powrocie nie czeka go rezerwa kadrowa… W rezerwie jest też formalnie gen. broni Bogusław Samol, choć on przynajmniej pracuje – nad Strategicznym Przeglądem Obronnym przygotowywanym przez MON. Samol i Fałkowski mają dwa lata do wieku emerytalnego. Adamczak mógłby służyć jeszcze siedem lat.
Kandydaci na trzecią gwiazdkę
Szesnaście nazwisk widnieje na liście dwugwiazdkowych, generałów dywizji. Są na niej pewniacy do awansu na stopień generała broni, ale widnieją też ci, z którymi MON postanowiło się rozstać albo odeszli sami. Trzecią gwiazdkę zapewne dostanie wyznaczony na nowego Dowódcę Operacyjnego gen. dyw. Sławomir Wojciechowski. Tego samego można się spodziewać wobec gen. dyw. Jarosława Miki, nowego Dowódcy Generalnego. Tych nominacji należy oczekiwać najprędzej – pewnie na 3 maja, bo MON tym razem nie skorzystało z okazji awansów w marcowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
Ale z 16 dwugwiazdkowych generałów tak naprawdę do dyspozycji w kraju jest tylko dziesięciu. Czterech pełni bowiem stanowiska za granicą: wiceadmirał Waldemar Głuszko jest zastępcą unijnego sztabu wojskowego w Brukseli; gen. dyw. Sławomir Kałuziński –polskim attaché wojskowym w Chinach; gen. dyw. Andrzej Reudowicz jest dowódcą Połączonego Centrum Przygotowania Bojowego w Stavanger w Norwegii, a gen. dyw. Grzegorz Sodolski – zastępcą szefa Sztabu Strategicznego Dowódcy NATO ds. Transformacji w Norfolk. Dwóch generałów dywizji to szefowie instytucji MON: Sławomir Pączek – Departamentu Budżetowego, a Grzegorz Gielerak – Wojskowego Instytutu Medycznego. Po wyznaczeniu gen. Miki na Dowódcę Generalnego tylko dwie z trzech polskich dywizji mają na czele dwugwiazdkowych generałów: 12. Dywizja Zmechanizowana w Szczecinie – Rajmunda Andrzejczaka i 16. Pomorska Dywizja Zmechanizowana w Elblągu – Marka Sokołowskiego.
Na stanowiskach dowódczych poza wspomnianymi Wojciechowskim i Miką są jeszcze generałowie dywizji: Jan Śliwka, zastępca Dowódcy Generalnego, Cezary Podlasiński – dowódca komponentu lądowego oraz wiceadmirał Stanisław Zarychta, szef komponentu morskiego, czyli operacyjny dowódca polskich marynarzy. Trzech z 16 dwugwiazdkowych generałów jest w rezerwie kadrowej MON, co ostatnio z reguły oznacza że są „na wylocie”: Marek Mecherzyński, o którym wiadomo że odchodzi z wojska, Piotr Patalong – zwolniony w wrześniu inspektor wojsk specjalnych oraz generał-pilot Włodzimierz Usarek, o którego notowaniach u obecnego rządu mniej mi wiadomo.
MAREK ŚWIERCZYŃSKI, POLITYKA INSIGHT
