Przeglądając katalog systemów bezzałogowych i antydronowych wykorzystywanych w ukraińskich siłach zbrojnych, widać, jak daleko z tyłu w tej dziedzinie jest polska armia. U nas bowiem kupuje się głównie to, co było pozyskiwane jeszcze przed 24 lutego 2022 roku. Natomiast na Ukrainie potrzeba wywołuje natychmiastową reakcję przemysłu, który oferuje w tej chwili swojemu wojsku ponad 150 typów dronów FPV, ponad 20 typów bezzałogowców światłowodowych, ponad 30 typów dronów lądowych oraz ponad 300 różnego rodzaju urządzeń elektronicznych wykorzystywanych w zwalczaniu systemów bezzałogowych.
W przypadku dronów i systemów antydronowych Polska tak naprawdę zmarnowała trzy lata, jakie upłynęły od napaści zbrojnej Rosji na Ukrainę. I nie chodzi wcale o to, że na Siły Zbrojne RP wydaje się zbyt mało pieniędzy, ale o to, że nie wydaje się je na te dziedziny, w których wyraźnie odstajemy od potencjalnego przeciwnika. A tak jest w dużym stopniu w przypadku dronów i całkowicie w przypadku systemów antydronowych.
Wielokrotnie podejmowana przez nas dyskusja nad koniecznością wprowadzenia do polskich Sił Zbrojnych setek tysięcy tanich dronów bombowych i kamikaze oraz zabezpieczenia przed nimi żołnierzy, nie przyniosła jak na razie widocznego rezultatu. W polskiej armii kupuje się bowiem tylko skomplikowane i drogie systemy bezzałogowe, których opakowanie często kosztuje więcej niż najtańsze kwadrokoptery FPV, wykorzystywane przez Ukraińców do niszczenia rosyjskich czołgów.
Dlatego postanowiliśmy zaprezentować katalog dronów oraz systemów bezzałogowych, jakie stosuje ukraińska armia do walki z Rosjanami. Oczywiście ta różnorodność sprzętu może się wydawać błędem, biorąc pod uwagę deklarowane przez polskie wojsko dążenie do ujednolicenia sprzętu. Jednak musimy pamiętać, że chodzi często o sprzęt jednorazowego użytku, tani, którego nie trzeba remontować i utrzymywać latami, a jedynie jeden raz wysłać w kierunku celu, robiąc później wszystko, by w ten cel trafić.
Prezentowany przez nas katalog został przygotowany dla ukraińskich jednostek dronowych, biorących udział w programie „Armia Dronów. Bonus”. Program ten zakłada premiowanie tych jednostek specjalnymi „e-punktami” za sukcesy bojowe, zweryfikowane w systemie dowodzenia Delta. Później te punkty można wymieniać na dodatkowy sprzęt, poza centralnym planem dostaw, z katalogu opublikowanego na platformie Brave 1 Market. Cały proces, od złożenia zamówienia do dostawy, ma trwać nie więcej niż kilka tygodni i ma się odbywać cyfrowo (z pełną digitalizacją dokumentów).
Tym, co powinno budzić nasz niepokój, jest szeroki wybór systemów, do jakich mają dostęp Ukraińcy, a których odpowiedników nie ma w ogóle w polskich Siłach Zbrojnych. Co ważne, katalog zawiera sprzęt produkowany na Ukrainie, który w większości był kodyfikowany przez ukraińską armię. Określenie „w większości” jest przy tym bardzo ważne, ponieważ, jeżeli jakaś jednostka dronowa będzie chciała np. drony nieskodyfikowane, to może je sobie również zamówić za swoje „e-punkty”. Liczy się bowiem nie papier, ale skuteczność danego sprzętu w działaniach bojowych. I to skuteczność oceniana nie przy biurkach, ale przez walczących żołnierzy, którzy zamawiają to, co im rzeczywiście pomaga.
Tak ogromna różnorodność wynika z szybkości, z jaką poszczególni producenci reagują na potrzeby wynikające ze zmieniającej się cały czas taktyki działania. Dodatkowo, ze względu na zagrożenie z powietrza, na Ukrainie nie ma możliwości wybrania jednego lub dwóch dostawców dronów dla armii z wielkimi fabrykami. Dlatego systemy bezzałogowe i antydronowe są produkowane w różnych miejscach, jedynie z założeniem, że mają one działać według podobnej zasady i być obsługiwane przez centralnie szkolonego operatora.
Drony FPV
Pierwszym szokiem może być to, że kiedy w Polsce dyskutuje się nad potrzebą wprowadzania dronów FPV, to katalog opublikowany na platformie Brave 1 Market zawiera aż 89 skodyfikowanych typów kwadrokopterów FPV (bombowych i kamikaze) i 67 nieskodyfikowanych. Należy przy tym podkreślić, że nie są to drony kupowane w marketach, ale bezzałogowce od podstaw zaprojektowane i wyprodukowane na Ukrainie (wykorzystując jedynie obce podzespoły). Wśród nich warto zwrócić uwagę na cenę. Część z nich (a piszemy o dronach bojowych) kosztuje bowiem mniej niż 15 000 hrywien (około 1300 zł).
Najtańszy z nich to ESKLBR FPV 7 za 10 000 hrywien (871 zł), Chiżak 7 Standard za 11 950 hrywien (1040 zł) i Kostogriz 7” za 12 000 hrywien (1046 zł), a więc drony najczęściej z ramą karbonową, czterema silnikami, latające z prędkością 70-80 km/h przez maksymalnie 25 minut na odległość do 2 km. Mogą być one proponowane oddzielnie, tak jak kupuje się amunicję – pakowane w kartonach po kilkanaście sztuk. Ale są również proponowane w zestawie, zawierającym już wszystko, co jest potrzebne do wysłania drona w powietrze – nawet ze składanym układem antenowym dla systemu zapewniającego łączność pomiędzy operatorem a bezzałogowicem.
Najdroższymi dronami w tej grupie są One-Board za 71 800 hrywien (6256 zł), GRIF-2 za 90 000 hrywien (7840 zł) i GRIF-1 za 100 000 hrywien (8713 zł). Charakterystyczne jest to, że wzrost ceny nie dotyczy zmian w samej konstrukcji kadłuba dronów, ale jest związany przede wszystkim z: jego wielkością, możliwościami akumulatorów, dodaniem kamery termowizyjnej i innego wyposażenia (w tym np. wprowadzeniem sztucznej inteligencji).
Drony światłowodowe
Z opublikowanego na stronie ukraińskiego ministerstwa obrony katalogu wynika wyraźnie, że ukraińskie firmy najczęściej nie proponują jednego typu bezzałogowca o określonej specyfikacji, ale rodzinę systemów bezzałogowych. Mają one więc taką samą nazwę, a różnią się jedynie końcowym opisem pokazującym, z jaką wersją mamy do czynienia. Dobrym tego przykładem jest Chiżak, który z jednej strony może być w grupie najtańszych dronów FPV (kosztując jedynie 1040 zł).
Z drugiej zaś strony proponuje się go w droższej wersji – ze światłowodem (Chiżak REBOFF), a właściwie „wersjach”, ponieważ na platformie Brave 1 Market jest ich aż sześć (Chiżak REBOFF 13 10 km, Chiżak REBOFF 13 15 km, Chiżak REBOFF10 LITE 10 km, Chiżak REBOFF 13 Lite 15 km, Chiżak REBOFF13 20 km i Chiżak REBOFF 13 25 km). Najtańszy z nich (Chiżak REBOFF 10 Lite 10 km) kosztuje 30 500 hrywien (2660 zł), a najdroższy (Chiżak REBOFF 13 25 km) jest wyceniony na 61 000 hrywien (5315 zł).
Wytwórca dronów rodziny Chiżak – firma 3DTech był zresztą pierwszym ukraińskim producentem, który pomyślnie zakończył procedurę kodyfikacji światłowodowych, bezzałogowych statków powietrznych. Zaproponowano przy tym cewki z nawiniętym światłowodem o długości od 10 do 20 km. Co ciekawe, firma 3DTech wyróżnia jako najwydajniejszy model drona oznaczonego jako Chiżak REBOFF 10 LITE 10 km (z ramą dziesięciocalową). Oczywiście może on przenosić ładunek o wadze 1,8 kg „tylko” na dystansie do 8-9 km, jednak trzeba pamiętać, że im większy zasięg, tym większe jest ryzyko zerwania włókna.
Ponadto dołożenie 5 km światłowodu zmusza do zmniejszenia głowicy bojowej o 300 g (tak jest w przypadku drona Chiżak REBOFF 10 Lite 15 km). Ciekawy z punktu widzenia taktyki użycia jest kwadrokopter Chiżak REBOFF 13 15 km (z ramą trzynastocalową). Operator może bowiem „położyć” tego drona na ziemi w pobliżu linii logistycznej wroga i czekać w zasadzce godzinami, aż pojawi się cel priorytetowy. Zresztą na platformie Brave 1 Market są w sumie 23 drony światłowodowe, przy czym 14 z nich już skodyfikowano. I w tym przypadku różnice w cenie dotyczą przede wszystkim długości światłowodu (który maksymalnie może zapewnić lot do około 25 km), jak i wyposażenia.
Zaskakująca jest przy tym szybkość, z jaką ukraiński przemysł przygotował swoją ofertę, jeżeli chodzi o tego rodzaju drony. Jeszcze niedawno „Madziar” – dowódca jednostki Ptaki Madziara publikował film, jak za pomocą własnego warsztatu buduje drony światłowodowe. Obecnie jest to już ważny dział na rynku systemów bezzałogowych, dostarczający rozwiązania, w wielu przypadkach rzeczywiście stanowiące jedyne wyjście, by wykonać zadanie (np. w warunkach silnych zakłóceń radioelektronicznych).
Co ważne, pomimo stosunkowo młodego wieku tego rodzaju dronów, są one cały czas rozwijane, o czym świadczą kolejne ich wersje w poszczególnych typach. Tak jest np. w przypadku kwadrokopterów Dziga, które mają trzy odsłony: Dziga-0, Dziga-10 do i Dziga-10no.
Multikoptery rozpoznawcze i bombowe
Tworząc katalog swojego sprzętu bezzałogowego, Ukraińcy wyraźnie rozróżnili dwie klasy dronów pod względem zastosowania: rozpoznawcze i bombowe. W pierwszej grupie są to najczęściej kwadrokoptery o zwiększonym zasięgu, autonomiczności i pułapie oraz o lepszej kamerze. Przykładem tego może być wyróżniony jako nowość na platformie Brave 1 Market – system bezzałogowy, proponowany przez ukraińską firmę Ukrokopter, o tej samej nazwie UKROPTER.
Jest to zestaw składający się z drona-bombowca, drona-rozpoznawczego, naziemnej stacji kontroli oraz specjalistycznego systemu nawigacyjnego wykorzystującego radiolatarnie. Ukraińcy podkreślają, że „jedną z unikalnych zalet produktu jest odporność na zakłócenia elektromagnetyczne, którą uzyskuje się dzięki własnemu systemowi nawigacji radiolatarniowej URS, kanałowi radiowemu o szerokości 80 MHz oraz stacji naziemnej z automatycznym śledzeniem”. Ma to być więc rozwiązanie idealne do działania na pierwszej linii frontu.
Dron bombowy UKROPTER BOMBER może zabierać ładunek bojowy o wadze do 2 kg przy maksymalnej masie startowej 4,8 kg, mając: zasięg do 15 km, czas lotu (z ładunkiem) do 35 minut przy prędkości maksymalnej 50 km/h i maksymalny pułap do 600 m. Z kolei dron rozpoznawczy UKROPTER ROZWIDKA z maksymalną masą startową 3,4 kg, ma zasięg do 15 km, czas lotu do 60 minut, prędkość maksymalną 75 km/h i maksymalny pułap do 1000 m. Przy czym dla lepszego nadzoru sytuacji zastosowano w tym przypadku kamerę TOPOTEK KHY10590 z 90-krotnym zoomem.
Źródło
: defence24.pl![Obrona Pokrowska staje się coraz trudniejsza. Ukraińcom grozi okrążenie [SYTUACJA NA FRONCIE]](https://dziennik-polityczny.com/wp-content/uploads/2025/07/AFP__20250722__67F37YH__v1__HighRes__UkraineRussiaConflictWar-1-160x120.jpg)
rosja produkuje dziennie 600 geranium drones, (kamikaze dron), a polska ?