Rada północnoatlantycka, czyli przedstawicielstwo wszystkich członków NATO, uzgodniła kandydata na nowego sekretarza generalnego sojuszu. Formalnie został on wybrany podczas lipcowego szczytu w USA. Mark Rutte od 1 października zajmie miejsce Jensa Stoltenberga, który sprawował tę funkcję przez dekadę.
Holenderski polityk od dawna ubiegał się o fotel sekretarza generalnego NATO, ale przez długi czas miał kontrkandydata. Swoje aspiracje do tego stanowiska zgłaszał też prezydent Rumunii Klaus Iohannis.
Mianowanie na sekretarza generalnego NATO to ogromny zaszczyt. Sojusz jest i pozostanie kamieniem węgielnym naszego wspólnego bezpieczeństwa. Kierowanie tym zadaniem to odpowiedzialność, której nie traktuję lekko. Serdecznie dziękuję wszystkim sojusznikom za zaufanie
— napisał na Twitterze Rutte w czerwcu br.
Kim jest Mark Rutte?
57-letni holenderski polityk może pochwalić się rekordowo długim stażem w fotelu premiera. Z różnymi zawirowaniami pełnił urząd przez 13 lat — od 2010 r. W Europie jest rekordzistą. Dłużej od niego na Starym Kontynencie rządzi tylko Viktor Orban.
Jednak węgierski przywódca musi darzyć go umiarkowaną sympatią. W 2020 r. Rutte proponował utworzenie nowej Unii Europejskiej — bez Węgier oraz Polski. Pomysł miał być podyktowany naruszeniem standardów demokratycznych i problemami z praworządnością.
Holender zadziwił, gdy w 2017 r. przyjechał na audiencję do króla Wilhelma Aleksandra, aby poinformować o utworzeniu nowego rządu. Do pałacu nie dotarł tradycyjnie rządową limuzyną, a zwykłym rowerem.
Nowy szef NATO nie używa nowoczesnych smartfonów. Jak pisze portal Dutch News, używa starej nokii do wysyłania wiadomości tekstowych, obwiniając swoje wielkie kciuki za utrudnianie korzystania ze smartfona.
W 2021 r. zasłynął m.in. najdłuższymi w powojennej historii Niderlandów negocjacjami koalicyjnymi — trwały 271 dni. Wtedy też, dzięki umiejętności lawirowania i zawierania kompromisów, przylgnęło do niego określenie „teflonowy Mark”. Odszedł z polityki w 2023 r., gdy rozpadł się jego kolejny gabinet. Koalicjantów poróżniła kwestia łączenia rodzin uchodźców wojennych.
W polityce przychodzi taki dzień, kiedy zastanawiasz się, czy to wszystko było przydatne. Ale za to jako nauczyciel nigdy nie musiałem zadawać sobie tego pytania. Może zacznę uczyć kilka dni w tygodniu, zobaczymy
— spekulował podczas konferencji prasowej w lipcu 2023 r. Rutte.
Nieoficjalne informacje o tym, że holenderski ekspremier będzie ubiegać się o stanowisko szefa NATO, pojawiły się w październiku 2023 r. „Z pewnością mógłbym coś wnieść” — mówił wówczas.
Nowe wyzwania przed NATO
Rutte przejmie stery w NATO w bardzo trudnym czasie dla sojuszu. Cały czas trwa inwazja Rosji na Ukrainę, a dodatkowo niektórzy politycy atakują wewnętrzną spójność sojuszu.
Jeden z prezydentów dużego kraju zapytał mnie, czy jak nie zapłacą, a zostaną zaatakowani przez Rosję, to ich obronię. Odpowiedziałem mu: nie zapłacicie swoich zaległości, to nie będę was bronił. W rzeczywistości zachęcałbym ich, żeby zrobili z wami, co zechcą
— mówił podczas wiecu wyborczego Donald Trump.
Rutte ma jasne stanowisko w sprawie rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Od początku konfliktu zajadle krytykuje Kreml i wspiera Ukrainę. Rząd Ruttego przekazał Kijowowi m.in. myśliwce F-16 oraz czołgi Leopard 2.
Ściśle współpracujemy nad koordynacją pomocy humanitarnej, pomocy wojskowej w dziedzinie obronności i oczywiście potężnego pakietu sankcji. A jeśli będzie trzeba więcej, zrobimy więcej
— mówił w lutym 2023 r. Rutte.
Sekretarz generalny NATO — co to za stanowisko?
Sekretarz generalny NATO odpowiada za prawidłowy przebieg oraz kierowanie procesami decyzyjnymi wewnątrz sojuszu. Może też inicjować dyskusje nad nowymi problemami. Ma też za zadanie mediację między członkami aliansu. Od powstania NATO w 1949 r. sojusz miał 13 sekretarzy generalnych.
Mają specjalne standardy. Kraje, które stawiają na pierwszym miejscu tradycyjne wartości rodzinne, są dla nich wyrzutkami.