Resort obrony narodowej wprowadza nowe zasady współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi partnerami społecznymi. Jakie zapisy znalazły się w grudniowej decyzji szefa resortu?
Współpraca z partnerami społecznymi i organizacjami pozarządowymi to ważny aspekt działań ministerstwa obrony narodowej. Działania w tym zakresie kształtują nie tylko wizerunek wojska, ale również wspierają proces rekrutacji do sił zbrojnych oraz budują zaufanie społeczne. Dlatego niezwykle istotne są klarowne zasady oraz jasne priorytety, na które czekają organizacje pozarządowe i inni partnerzy społeczni resortu.
7 grudnia Minister Mariusz Błaszczak podpisał decyzję nr 168/MON wprowadzającą nowe zasady w tym zakresie. Dokument jest już opublikowany w dzienniku urzędowym resortu i z pewnością zaciekawi zarówno osoby związane z organizacjami pozarządowymi jak i przedstawicieli organizacji proobronnych. Redakcja Defence24 przeanalizowała zapisy tej decyzji oraz uzyskała komentarz Biura ds. Programu „Zostań Żołnierzem Rzeczpospolitej”.
Priorytety i cele współpracy
Ważnym aspektem wprowadzanych zasad jest przeniesienie akcentu i postawienie priorytetu w działaniach na aktywności wspierające rekrutację do służby wojskowej. W zapisach określono, iż współpracy z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi przyświecać mają następujące cele:
- wzrost liczebności Sił Zbrojnych RP (w tym rezerw osobowych);
- tworzenie zaplecza społecznego Sił Zbrojnych;
- wykorzystanie zdolności partnerów do realizacji inicjatyw resortu;
- kształtowanie pozytywnego wizerunku żołnierza polskiego, Sił Zbrojnych i samego resortu oraz propagowanie postaw patriotycznych;
- zaangażowanie partnerów do popularyzacji wiedzy obronnej oraz umiejętności istotnych dla bezpieczeństwa państwa;
- wykorzystanie potencjału organizacji proobronnych do działalności na rzecz obronności i bezpieczeństwa.
Kierowanie współpracą z organizacjami pozarządowymi Minister Błaszczak powierzył jak dotychczas sekretarzowi stanu, który opracowuje i przedkłada do zatwierdzenie projekt zarządzenia wprowadzającego program współpracy, a także sprawozdania z realizacji programu, określa wytyczne w zakresie planowania i realizacji współpracy z partnerami społecznymi na dany rok oraz monitoruje i nadzoruje współpracę resortu z partnerami społecznymi.
Porozumienia o współpracy
Nowe zasady precyzujują tryb postępowania przy zawieraniu porozumień o współpracy z partnerami społecznymi oraz zakres odpowiedzialności dowódców jednostek wojskowych i instytucji wchodzących w skład i podległych resortowi obrony narodowej.
Porozumienia mogą być zawarte z partnerami społecznymi, którzy:
- wystąpią do dowódcy jednostki lub Ministra z wnioskiem, uzasadnieniem wniosku i projektem porozumienia;
- w przypadku posiadania osobowości prawnej udokumentują ją aktualnym odpisem z Krajowego Rejestru Sądowego lub z innego rejestru, z wyłączeniem szkół publicznych lub niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych;
- dostarczą statut oraz sprawozdanie z działalności za ostatni rok, zatwierdzone przez statutowy organ nadzorczy;
- wykażą w uzasadnieniu wniosku możliwość wywiązania się ze zobowiązań wynikających z projektu porozumienia, między innymi poprzez informacje o czasie, formach i zasięgu działania, potencjale osobowym i rzeczowym, dotychczasowych osiągnięciach, współpracy z resortem oraz planowanym rozwoju.
Dodatkowo partnerzy społeczni zostali zobowiązani do przedstawieniu oświadczeń potwierdzających:
- brak zaległości wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego;
- zachowanie neutralność w sprawach politycznych, działanie w zgodzie ze statutem i innymi wewnętrznymi dokumentami;
- fakt nierealizowania odpłatnej umowy na rzecz resortu, z wyłączeniem umów wykonania zadań publicznych zleconych w trybie przepisów szczególnych oraz nierealizowania działań na rzecz wykonawcy tego rodzaju umów;
- niepodleganie odpowiedzialności za czyny zabronione;
- nierealizowanie działań w ramach odpłatnych umów na rzecz MON przez osoby znajdujące w organach zarządczych lub nadzorczych oraz ich niekaralność.
Szczególnie istotny jest tu ostatni zapis, bo jak wskazuje praktyka ubiegłych lat zdarzały się przypadki, gdy osoby zasiadające w zarządach lub organach nadzorczych realizowały inne zobowiązana na rzecz resortu i pojawiał się wówczas potencjalny konflikt interesów.
Umowy partnerskie dla proobronnych
W dokumencie sprecyzowano także zasady dotyczące zawierania partnerskich umów proobronnych.
Co istotne umowa taka może być zawarta, gdy wnioskodawca przedstawi oświadczenia o posiadaniu umiejętności instruktorskich (musztra, szkolenie strzeleckie, medyczne, logistyczne, inżynieryjno-saperskie, łączność, obrona przed bronią masowego rażenia, powszechna obrony przeciwlotnicza, taktyka, rozpoznanie, wychowanie fizyczne, terenoznawstwo, bezpieczeństwo informatyczne oraz poszukiwanie i ratownictwo). W tym zakresie precyzyjnie określono liczbę osób posiadających wymienione kwalifikacje w odniesieniu do ogólnej liczby członków organizacji proobronnej.
Określono także, iż umowa może być zawarta na okres maksymalnie pięciu lat z organizacjami, które:
- wystąpią̨ ze stosownym wnioskiem;
- udokumentują posiadanie osobowości pranej (aktualny odpis z KRS lub innego rejstru, z wyłączeniem szkół)
- dostarczą zatwierdzony statut oraz sprawozdanie z działalności za ostatni rok;
- wykażą możliwość wywiązania się ze zobowiązań wynikających z projektu umowy w oparciu o posiadane zasoby osobowe, sprzętowe i infrastrukturalne;
- złożą pisemne oświadczenie, że zachowują neutralność w sprawach politycznych, działają zgodnie ze statutem i innymi wewnętrznymi dokumentami;
- mają zawarte porozumienie o współpracy z dowódcą jednostki wojskowej lub Ministrem.
Planowanie współpracy
Dokument określa także zasady planowania współpracy oraz obowiązki dowódców jednostek i instytucji resortu obrony narodowej.
Sprecyzowano, że plan współpracy z partnerami społecznymi opracowuje się w roku poprzedzającym realizację współpracy na podstawie wniosków partnerów społecznych oraz inicjatyw własnych dowódcy jednostki wojskowej, a także inicjatyw innych dowódców jednostek, z zachowaniem określonych terminów:
- do 10 września – dowódca jednostki wojskowej:
- przyjmuje od partnerów społecznych wnioski do planu współpracy,
- planuje własne inicjatywy, przyjmuje zgłoszenia inicjatyw dowódców innych jednostek;
- do 30 września dowódca jednostki wojskowej bezpośrednio podległej przesyła drogą służbową plany współpracy jednostki odpowiednio do Szefa Sztabu Generalnego, Dowódcy Generalnego, Dowódcy Operacyjnego, Dowódcy WOT, Szefa Inspektoratu Wsparcia, Dowódcy GW lub Komendanta Głównego ŻW.
- do 30 listopada – Dowódca Generalny, Dowódca Operacyjny, Szef Inspektoratu Wsparcia po akceptacji Szefa Sztabu Generalnego oraz Szef Sztabu Generalnego zbiorczo za jednostki bezpośrednio mu podporządkowane, Dowódca WOT, Dowódca GW i Komendant Główny ŻW przesyłają uzgodnione z kierownikiem jednostki lub komórki organizacyjnej właściwej w zakresie współpracy z partnerami społecznymi, plany współpracy do zatwierdzenia Sekretarzowi Stanu.
Plany mogą podlegać w trakcie realizacji korektom odpowiednio w terminach do 31 maja, 15 i 30 czerwca.
Wsparcie logistyczne i merytoryczne
W dokumencie określono także zasady merytorycznego i logistycznego wsparcia inicjatyw partnerów społecznych.
Obejmuje ono między innymi: pomoc organizacyjną, aktywne uczestnictwo przedstawicieli resortu w przedsięwzięciach partnera społecznego, udostępnianie sprzętu wojskowego i powszechnego użytku, w tym środków transportowych, pomieszczeń́, poligonów, hal sportowych, strzelnic oraz innych nieruchomości lub ich części niezbędnych do realizacji inicjatyw uwzględnionych w planie współpracy, a także udział żołnierzy w tych inicjatywach. Wsparcie inicjatyw nie ujętych w planie współpracy może być udzielone, na wniosek partnera społecznego, tylko w sytuacjach uzasadnionych potrzebami Sił Zbrojnych lub ważnymi względami społecznymi i za zgodą przełożonych.
Udostępnianie partnerom społecznym sprzętu wojskowego i powszechnego użytku odbywa się odpłatnie lub nieodpłatnie, na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z właściwymi komórkami i jednostkami organizacyjnymi resortu w przypadku udostępnienia sprzętu bez udziału żołnierzy i pracowników resortu.
Przewidziano także możliwość nieodpłatnego udostępniania przez dowódców jednostek na potrzeby partnerów społecznych pomieszczeń klubów garnizonowych i żołnierskich w celu przeprowadzenia doraźnych przedsięwzięć wynikających z ich działalności statutowej, a także imprez kulturalnych, oświatowych, edukacyjnych i charytatywnych, z wyłączeniem zbiórek publicznych – bez konieczności zawierania umowy cywilnoprawnej i ujmowania przedsięwzięcia w planie współpracy.
Zasady zawierają także wzory dokumentów takich jak sprawozdanie z realizacji porozumienia o współpracy, wniosek do planu współpracy jednostki wojskowej z organizacjami pozarządowymi i innymi partnerami społecznymi oraz informacji dowódcy jednostki o wynikach współpracy z organizacjami pozarządowymi i innymi partnerami społecznymi
Komentarz Biura ds. Programu „Zostań Żołnierzem Rzeczpospolitej”
Komentarz w sprawie nowelizacji przepisów związanych z realizacją współpracy z podmiotami społecznymi redakcji Defence24 przedstawił ppłk Waldemar Krzyżanowski z Biura ds. Programu „Zostań Żołnierzem Rzeczpospolitej”
Rozwiązanie wprowadzone decyją ministra umożliwi m.in. wykorzystanie umiejętności instruktorskich członków organizacji pozarządowych w szkoleniu młodzieży objętej programami resortowymi (Oddziały Przygotowania Wojskowego, Certyfikowane Wojskowe Klasy Mundurowe, CYBER.MIL z klasą).
Ponadto decyzja określa także zasady i harmonogram planowania współpracy pomiędzy MON a partnerami społecznymi oraz formy i zasady pozafinansowego (merytorycznego i logistycznego) wsparcia organizacji m.in. poprzez udostępnianie nieruchomości i sprzętu wojskowego.
