W klinice chirurgii ogólnej i transplantacyjnej Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie trwa pierwszy w Polsce tzw. przeszczep łańcuchowy nerek pobranych od żywych dawców niespokrewnionych.
Jest on przeprowadzany między trzema parami, które wymienią się między sobą nerkami. Są wśród nich pacjenci, którzy chcą być dawcami tego narządu dla bliskiej im osoby, ale nie mogą tego zrobić bezpośrednio z powodu niezgodnej grupy krwi lub tzw. niezgodności immunologicznej.
Jednym z dawców jest młody mężczyzna, który chciał oddać nerkę matce dializowanej z powodu schyłkowej niewydolności tego narządu, ale jest między nimi niezgodność immunologiczna (występowanie przeciwciał anty HLA u biorcy). Inny pacjent nie mógł otrzymać nerki od swojej siostry, ponieważ mają oni niezgodne grupy krwi. W trzeciej parze, w której dawcą jest mąż pacjentki, również jest niezgodność immunologiczna.
Postanowiono, że między tymi parami zostanie w tej sytuacji przeprowadzony przeszczep krzyżowy nerek, nazywany wymianą łańcuchową, gdy w takim zabiegu uczestniczą co najmniej trzy pary. Jak donosi reporter RMF FM Mariusz Piekarski, lekarze zaczęli od pobrania nerki od młodego mężczyzny, pana Krystiana, który z powodu niezgodności immunologicznej nie może oddać nerki swojej mamie – może jednak podarować narząd panu Jackowi. Siostra pana Jacka – zamiast bratu, bo występuje niezgodność grupy krwi – odda nerkę pani Elżbiecie, z którą ma zgodną grupę krwi. Z kolei mąż pani Elżbiety, Anzelm, oddaje nerkę pani Danucie, czyli matce pana Krystiana, od którego cała operacja się zaczęła.
Na przeprowadzenie pierwszego w Polsce przeszczepu łańcuchowego zgodziły się Komisja Etyczna Krajowej Rady Transplantacji oraz sąd. Zgoda sądu była potrzebna, ponieważ polskie prawo nie pozwala na pobranie i przeszczepienie nerki od tzw. dawcy altruistycznego, jednak art. 13 Ustawy Transplantacyjnej dopuszcza możliwość przekazania narządów osobie niespokrewnionej w przypadku “szczególnych względów osobistych”.
“Wymianę łańcuchową” przeprowadza zespół specjalistów w składzie: prof. Andrzej Chmura, prof. Artur Kwiatkowski oraz dr Rafał Kieszek. Koordynatorem transplantacyjnym całego przedsięwzięcia jest mgr Aleksandra Tomaszek.
W klinice chirurgii ogólnej i transplantacyjnej Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie w lutym tego roku ten sam zespół specjalistów przeprowadził pierwszy w Polsce tzw. przeszczep krzyżowy nerek od żywych dawców niespokrewnionych u dwóch par. Do tej operacji przygotowywano się trzy lata.
W warszawskiej klinice wykonywanych jest 40 procent wszystkich w kraju przeszczepów od żywych dawców. W ubiegłym roku w całej Polsce przeprowadzono 55 takich zabiegów.
Pomysłodawcą przeszczepów łańcuchowych był Felix T. Rapaport ze Stony Brook University w 1986 roku. Pierwszy taki program na świecie rozpoczęto w Korei Południowej w 1991 roku. Dzisiaj realizowane są w Szwajcarii, Holandii, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Australii i Kanadzie, a od lutego tego roku również w Polsce.
W Stanach Zjednoczonych w jednym z przeszczepów łańcuchowych uczestniczyło 9 par, najwięcej na świecie. W niektórych ośrodkach transplantologicznych już połowa przeszczepów od żywych dawców przypada na tego rodzaju przeszczepy łańcuchowe – podkreśla prof. Artur Kwiatkowski. Niektóre są organizowane między kilkoma ośrodkami zajmującymi się tego rodzaju przeszczepami.
Mariusz Piekarski
